Τι προσπάθεια κατέβαλε η Ελληνική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ για να καταπολεμήσει τη διαφθορά; Η Διεθνής Διαφάνεια επισημαίνει ότι ενώ η Ελλάδα έθεσε το ζήτημα υψηλά στην ατζέντα, τα κράτη-μέλη συλλογικά ήταν απρόθυμα να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Νέα Έκθεση δημοσιεύεται σήμερα από το Γραφείο Διασύνδεσης της Διεθνούς Διαφάνειας στην ΕΕ και τη Διεθνή Διαφάνεια-Ελλάδος, στην οποία αξιολογούνται οι δεσμεύσεις του Συμβουλίου της ΕΕ ως προς τα ζητήματα καταπολέμησης της διαφθοράς και ενίσχυσης της διαφάνειας, κατά την ηγεσία της Ελλάδας το πρώτο εξάμηνο του 2014. Η Έκθεση Αξιολόγησης (Scorecard) επισημαίνει ότι παρά τις καλύτερες προσπάθειες της Ελληνικής Προεδρίας, σημειώθηκε περιορισμένη πρόοδος από την πλευρά του Συμβουλίου στην προώθηση νομοθετημάτων κατά της διαφθοράς και ενίσχυσης της διαφάνειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η απόφαση του Συμβουλίου του περασμένου Μαΐου σημαίνει ότι δεν υπάρχει υποχρέωση να δημοσιοποιούνται πληροφορίες για το ποιος πραγματικά κατέχει και διοικεί τις ανώνυμες συγκεκαλυμένες εταιρείες.
«Η Ελληνική Προεδρία παίρνει τα εύσημα για τον τρόπο με τον οποίο προώθησε βασικά νομοθετήματα κατά της διαφθοράς, όπως τη σύσταση Ευρωπαϊκής Εισαγγελικής Αρχής και διατάξεις διαφάνειας για τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων», τονίζει ο Κώστας Μπακούρης, Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος. «Η καλή όμως επίδοση της Ελληνικής Προεδρίας δεν συνάδει με την ελλιπή πληροφόρηση σχετικά με τον προϋπολογισμό της. Μπορεί να θεωρείται η οικονομικότερη Προεδρία, αλλά δεν δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να το διαπιστώσουν».
«Η αναθεώρηση της Οδηγίας της ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες αποτελεί σημαντική ευκαιρία για την πάταξη της διαφθοράς», τονίζει ο Carl Dolan, Διευθυντής του Γραφείου Διασύνδεσης της Διεθνούς Διαφάνειας στην ΕΕ (Transparency International EU Office). «Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να στερούνται φιλοδοξίας για να καταπολεμήσουν την κρυφή ιδιοκτησία και υπάρχει το ρίσκο να δημιουργηθούν νέοι κανόνες γεμάτοι κενά».
Η Ελληνική Προεδρία πέτυχε την επίτευξη συμφωνίας για τη μεταρρύθμιση της χρηματοδότησης των Ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων, σημείωσε πρόοδο ως προς τη σύσταση Ευρωπαϊκής Εισαγγελικής Αρχής και ολοκλήρωσε το νομοθέτημα το οποίο υποχρεώνει μεγάλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να δημοσιοποιούν τα προγράμματα καταπολέμησης της διαφθοράς (αν και η ισχύς της οδηγίας αποδυναμώθηκε αρκετά συγκριτικά με την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής).
Η Διεθνής Διαφάνεια εκφράζει επίσης της λύπη της ότι η Ελληνική Προεδρία παρέλειψε να δημοσιεύσει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την κατανομή του προϋπολογισμού της Προεδρίας, γεγονός που παρεμποδίζει τη δυνατότητα για λογοδοσία έναντι των πολιτών. Aυτή η έλλειψη πληροφόρησης δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως ένδειξη διαφθοράς, ωστόσο έρχεται σε αντίθεση με τις καλές πρακτικές σχετικά με τη διαφάνεια του προϋπολογισμού και τη λογοδοσία της κυβέρνησης.
Η Αξιολόγηση που δημοσιεύεται σήμερα έχει ως στόχο να ρίξει φως στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο πλαίσιο του Συμβουλίου της ΕΕ. Είναι αποτέλεσμα της κοινής αξιολόγησης που εκπόνησε το Γραφείο Διασύνδεσης της Διεθνούς Διαφάνειας στην ΕΕ και η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς, την περίοδο Ιανουαρίου- Ιουνίου 2014 .
Για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων πατήστε εδώ.
Για την αναλυτική παρουσίαση της Έκθεσης Αξιολόγησης πατήστε εδώ.
Στοιχεία επικοινωνίας για ΜΜΕ
Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς
Νάγια Μέντζη, Συντονίστρια Προγράμματος
nmentzi@transparency.gr
τηλ: 210 7224940
Γραφείο Διασύνδεσης Διεθνούς Διαφάνειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Carl Dolan
Director EU Office
T: +32 (0) 2 89 32 455
E: cdolan@transparency.org
Jonny Koerner
Project Coordinator
T: +32 (0) 2 89 32 463
E: jkoerner@transparency.org

Με οικονομική υποστήριξη του Προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
«Πρόληψη & Καταπολέμηση του Εγκλήματος»
Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων
Η παρούσα δημοσίευση εκφράζει μόνο τις απόψεις του συντάκτη της και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ευθύνεται για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που περιλαμβάνονται.

Αθήνα, 19 Σεπτεμβρίου 2014. Η Διεθνής Διαφάνεια–Ελλάς (ΔΔ-Ε) παρακολουθώντας στενά και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την πρόσφατη ψήφιση από το Κοινοβούλιο των νέων διατάξεων για το «Πόθεν Έσχες» εκείνων που διαχειρίζονται, άμεσα ή έμμεσα, δημόσιο χρήμα, προβάλλει δύο βασικές ενστάσεις: α. οι ελεγχόμενοι δεν μπορεί να ελέγχουν, β. πρέπει να είναι υποχρεωτική, και σε διαρκή βάση, η ανάρτηση των δηλώσεων στο διαδίκτυο. Αυτές αποτελούν τις βασικές εγγυήσεις για να διασφαλιστεί απόλυτη διαφάνεια στα Πόθεν Έσχες και να ανακτήσουν οι πολίτες την εμπιστοσύνη τους στον πολιτικό κόσμο.
«Οι λεγόμενες βελτιώσεις είναι απλώς ημίμετρα, διότι είναι προφανές ότι οι πολιτικοί μας δεν θέλουν την απόλυτη διαφάνεια», σημειώνει ο Πρόεδρος της ΔΔ-Ε, Κώστας Μπακούρης.
Ο νέος νόμος (ν. 4281/2014), ο οποίος ψηφίστηκε μόλις τον περασμένο Αύγουστο σε θερινό τμήμα της Βουλής, μολονότι διευρύνει τον αριθμό όσων υποχρεούνται στην υποβολή δήλωσης περιουσιακής κατάστασης -από τον πρωθυπουργό έως τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους- δεν εξασφαλίζει επαρκές επίπεδο διαφάνειας. Αντίθετα, με τις νέες «βελτιωμένες» διατάξεις ο πολιτικός κόσμος χάνει την ευκαιρία να αντιστρέψει την απαξίωσή του από τους πολίτες.
Οι ενστάσεις της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος επικεντρώνονται σε δύο πολύ σημαντικά θέματα που ορίζουν οι νέες διατάξεις. Το πρώτο αφορά στη σύνθεση της Ελεγκτικής Επιτροπής. Η επιτροπή αυτή απαρτίζεται από εφτά μέλη, τρία από τα οποία είναι μέλη του Κοινοβουλίου. Όπως ορίζει πλέον ο νόμος, ο Πρόεδρος της Ελεγκτικής Επιτροπής είναι ο Α’ Αντιπρόεδρος της Βουλής! «Η θέση της Διεθνούς Διαφάνειας είναι ότι η «βελτιωμένη» σύνθεση εξακολουθεί να μην παρέχει επαρκείς εγγυήσεις αμεροληψίας», τονίζει ο Κ. Μπακούρης και συνεχίζει: «Ταυτίζονται ελέγχοντες και ελεγχόμενοι. Εάν δεν εξαλειφθεί αυτή η ταύτιση, δεν θα ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών. Η λύση που έχουμε προτείνει είναι απλή: η Ελεγκτική Επιτροπή δεν πρέπει να περιλαμβάνει μέλη του Κοινοβουλίου».
Το δεύτερο σημείο ένστασης της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος αφορά στο πολύ σημαντικό θέμα δημοσιοποίησης των «Πόθεν Έσχες» –κυρίως των μελών του Κοινοβουλίου και της κυβέρνησης- καθώς και της απρόσκοπτης πρόσβασης των πολιτών σε αυτά. Συγκεκριμένα, η διάταξη ορίζει ότι ο Πρόεδρος της Ελεγκτικής Επιτροπής (δηλαδή ο Α΄Αντιπρόεδρος της Βουλής!) είναι εκείνος που καθορίζει το αντικείμενο της δημοσιοποίησης, τη μορφή, τον τύπο, τα συγκεντρωτικά ή μη στοιχεία, τη χρονική διάρκεια της ανάρτησης των δηλώσεων στον διαδικτυακό τόπο της Βουλής. Αυτή η διάταξη ουσιαστικά ακυρώνει οποιαδήποτε προσδοκία για πραγματική διαφάνεια, δεδομένου μάλιστα ότι η απόφαση του Προέδρου είναι εκτός των άλλων και απολύτως ανέλεγκτη θεσμικά.
Η Διεθνής Διαφάνεια έχει επισημάνει και στο παρελθόν, ότι όσα προέβλεπαν οι παλιότερες διατάξεις για τη συγκεκριμένη διαδικασία δεν άφηναν περιθώρια για πλήρη, διαχρονική και συνεχή ενημέρωση των πολιτών για την περιουσιακή κατάσταση όσων κατέχουν δημόσια αξιώματα. «Το λυπηρό είναι ότι ούτε οι καινούργιες διατάξεις εξασφαλίζουν επαρκές επίπεδο διαφάνειας. Είναι κρίμα, διότι ήταν μία ευκαιρία για τον πολιτικό κόσμο να αντιστρέψει την απαξίωσή του από τους πολίτες. Η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάδος και ένα μεγάλο μέρος των πολιτών απαιτεί απόλυτη διαφάνεια στις δηλώσεις του «Πόθεν Έσχες». Αυτό δεν επιτυγχάνεται, όταν οι προϋποθέσεις ρυθμίζονται ανέλεγκτα από έναν Πρόεδρο Επιτροπής που τυχαίνει κι ο ίδιος να είναι υποχρεωμένος να υποβάλει δήλωση», σχολιάζει ο Πρόεδρος της Οργάνωσης.
Οι διατάξεις για το «Πόθεν Έσχες» πρέπει να επιβάλουν την ανάρτηση στο διαδίκτυο των δηλώσεων των βουλευτών και των μελών της κυβέρνησης από τότε που εισήλθαν στη Βουλή μέχρι την αποχώρησή του σε συνεχή βάση. Το αίτημα αυτό αποτελεί πάγια θέση της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος έτσι ώστε, ο πολίτης να είναι σε θέση, όποτε το επιθυμεί, να παρακολουθεί τη διαδρομή των βουλευτών και τα οικονομικά τους.
==================================================
«Διαφανής Τοπική Αυτοδιοίκηση»: πρόγραμμα που υλοποίησε η ΔΔ-Ε το 2014 με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μέσα από την καλύτερη πρόσβαση του πολίτη στη δημόσια πληροφορία. Η Οργάνωση συγκέντρωσε τα «Πόθεν Έσχες» Δημάρχων και Αντιδημάρχων των 100 μεγαλύτερων Δήμων στην Ελλάδα σε μία ηλεκτρονική πλατφόρμα. Περισσότερες από 500 δηλώσεις περουσιακής κατάστασης (κατά τα 3 τελευταία έτη) δημοσίων αξιωματούχων αναρτήθηκαν σε δημόσια προσβάσιμη ιστοσελίδα η οποία ήταν διαθέσιμη από το Φεβρουάριο του 2014 μέχρι το τέλος της δημοτικής περιόδου (31 Αυγούστου 2014).