Σπάμε τη σιωπή: μαζί με τους πολίτες ενάντια στη διαφθορά

«Η αλήθεια είναι ότι βρισκόμουν σε απόγνωση. Όταν ήρθα σε επαφή με τη Διεθνή Διαφάνεια, τα πάντα άλλαξαν. Βρήκα ανθρώπους που ήταν πρόθυμοι να με ενθαρρύνουν και να στηρίξουν τις προσπάθειές μου να έρθει στο φως η αλήθεια. Εδώ μου πρόσφεραν την ενημέρωση που χρειαζόμουν αλλά και ψυχολογική υποστήριξη. Με απεριόριστη εκτίμηση και ευγνωμοσύνη…»

Κύριος Κ., whistleblower, Ελλάδα

Η νέα μας Έκθεση, που δημοσιεύεται σήμερα, δείχνει πώς τα Συμβουλευτικά Κέντρα μας παρέχουν ενημέρωση, υποστήριξη και βοήθεια στα θύματα και τους μάρτυρες της διαφθοράς.
Υπάρχουν πολλά εμπόδια που αποτρέπουν τα άτομα από το να μιλήσουν ανοιχτά. Η εμπιστοσύνη του κοινού στην ικανότητα των θεσμών να αντιμετωπίσουν τη διαφθορά είναι χαμηλή και τα κανάλια αναφοράς είναι συχνά ασαφή ή αναξιόπιστα. Οι νόμοι που προστατεύουν τους whistleblowers -τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος- εφαρμόζονται ελλιπώς ή είναι ανύπαρκτοι και οι πολίτες συχνά δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους αλλά και πώς μπορούν να τα ασκήσουν αποτελεσματικά.
Η έκθεση αυτή παρέχει παραδείγματα για το πώς στη Διεθνή Διαφάνεια συνεργαστήκαμε με πολίτες για να αμφισβητήσουμε από κοινού την παραδοχή πως τίποτα δεν μπορεί να γίνει για τη διαφθορά. Αντλώντας κυρίως από την εμπειρία 7 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Τσεχική Δημοκρατία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο), που συμμετέχουν σε ένα παγκόσμιο πρόγραμμα που περιλαμβάνει πάνω από 60 χώρες με σκοπό να ενδυναμώσουν τους πολίτες τους να μιλήσουν ενάντια στη διαφθορά, εστιάζουμε κυρίως στους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να συνεργαστούμε αποτελεσματικά με τους πολίτες για να σπάσει ο κύκλος της διαφθοράς.
– Διαβάστε ανθρώπινες ιστορίες whistleblowers από διαφορετικές χώρες που αναμετρήθηκαν με τη διαφθορά στο σύνδεσμο:
https://www.transparency.org/news/feature/speaking_up_safely_against_corruption_in_europe
– Δείτε αναλυτικά την έκθεση στο σύνδεσμο:
http://www.transparency.org/whatwedo/publication/speak_up_empowering_citizens_against_corruption

Οι σκιές, η αδιαφάνεια και η λογοδοσία

Η σημερινή κυβέρνηση, από τα πρώτα κιόλας βήματά της, κατέδειξε με τις εξαγγελίες της τη σπουδαιότητα που έχει η πάταξη της διαφθοράς για να ξεφύγει επιτέλους ετούτος ο τόπος από πρακτικές και νοοτροπίες που τον κρατούν εγκλωβισμένο σε έναν φαύλο κύκλο αδιαφάνειας.
Μάλιστα, ως Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς χαιρετίσαμε την απόφαση του πρωθυπουργού να αναδείξει σε μείζονα προτεραιότητα για τη χώρα την καταπολέμηση της διαφθοράς με την τοποθέτηση του κ. Π. Νικολούδη ως Υπουργού Επικρατείας κατά της Διαφθοράς. Επικροτήσαμε επίσης δηλώσεις που έκαναν λόγο για «θεσμική θωράκιση της διαφάνειας» αλλά και για επίδειξη «αμείλικτης στάσης σε φαινόμενα διαφθοράς».
Ωστόσο, κάποιες υποθέσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα και αφορούν πρόσωπα που στελεχώνουν την κυβέρνηση και κατέχουν σημαντικές θεσμικές θέσεις μέσα στην κοινωνία μας θολώνουν (εάν δεν ακυρώνουν) τις υψηλές προσδοκίες που καλλιέργησαν σε όλους μας ότι επιτέλους, κάτι αλλάζει. Και κυρίως, ότι αλλάζει η νοοτροπία και το ήθος εκείνων που ασκούν εξουσία.
Και φυσικά υπάρχει η νομική διάσταση στα ζητήματα αυτά, αλλά ταυτόχρονα εγείρεται κι η πολλή σοβαρή ηθική διάστασή τους. Γιατί ακόμα κι όταν τα πρόσωπα αποδεικνύεται ότι δεν παρανομούν, ωστόσο ακροβατούν σε μια σκιώδη, γκρίζα ζώνη. Και γιατί η «γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί μόνο να είναι τίμια αλλά και να φαίνεται τίμια».
Και γι’ αυτό θέτουμε το ερώτημα: μήπως η διαφάνεια, η κοινωνική λογοδοσία και ο έλεγχος πρέπει να ξεκινούν πρωτίστως από το σπίτι μας;  
Αυτό το ερώτημα απευθύνουμε σήμερα στην κυβέρνηση που συμπεριέλαβε τα παραπάνω στις βασικές προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής της. Γιατί όταν αιωρούνται σκιές και σοβαρά ηθικά διλήμματα πάνω από σημαντικά θεσμικά πρόσωπα του δημόσιου βίου, καθίσταται δύσκολο να άρεις την καχυποψία και να κερδίσεις την εμπιστοσύνη των πολιτών προς την πολιτική και τους πολιτικούς που την ασκούν. Μήπως είναι πολύ νωρίς για να χαθεί -άδικα- το μεγάλο στοίχημα για την καταπολέμηση της διαφθοράς;

Ευρώπη: το lobbying χωρίς κανόνες ανοίγει την πόρτα στη διαφθορά

Έκθεση σε 19 ευρωπαϊκές χώρες και 3 θεσμικά όργανα της ΕΕ καταγράφει αδικαιολόγητη άσκηση επιρροής στην πολιτική ζωή στην περιοχή αλλά και στις Βρυξέλλες.

Η Διεθνής Διαφάνεια τόνισε σήμερα ότι η Ευρώπη χρειάζεται επείγουσες μεταρρυθμίσεις στον τομέα του lobbying. Μια νέα Έκθεση από την ομάδα καταπολέμησης της διαφθοράς διαπίστωσε ότι από τις 19 ευρωπαϊκές χώρες που αξιολογήθηκαν, μόνο 7 έχουν κάποια μορφή ειδικής νομοθεσίας ή κανονισμού για το lobbying, γεγονός που επιτρέπει την σχεδόν απεριόριστη επιρροή των επιχειρηματικών συμφερόντων στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων.

Και οι 19 χώρες σκοράρουν όλες μαζί μόλις 31% (από το 100%), όταν αξιολογούνται σε σχέση με τα διεθνή πρότυπα του lobbying και των βέλτιστων πρακτικών όπως αποτυπώνεται στην Έκθεση με τίτλο: «Το lobbying στην Ευρώπη: Κρυφή Επιρροή, Προνομιακή Πρόσβαση». Η νέα Έκθεση, η πρώτη ολοκληρωμένη αξιολόγηση σχετικά με το lobbying στην περιοχή, μελετά πόσο καλά προστατεύεται η λήψη πολιτικών αποφάσεων από την αδικαιολόγητη και υπερβολική άσκηση επιρροής.

«Tα τελευταία πέντε χρόνια, οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν λάβει δύσκολες οικονομικές αποφάσεις που είχαν μεγάλες συνέπειες για τους πολίτες. Αυτοί οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων ενεργούσαν προς το δημόσιο συμφέρον και όχι το συμφέρον των λίγων», δήλωσε η Elena Panfilova, Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας.

Παρά το γεγονός ότι το lobbying αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα μιας υγιούς δημοκρατίας, μια σειρά από σκάνδαλα που μαστίζουν όλη την Ευρώπη αποδεικνύουν ότι χωρίς σαφείς και εφαρμόσιμους κανόνες και κανονισμούς, ένας μικρός αριθμός πολιτών που διαθέτει περισσότερα χρήματα και διασυνδέσεις με ανώτερα κλιμάκια, μπορεί να κυριαρχήσει στη λήψη πολιτικών αποφάσεων – συνήθως για δικό τους όφελος.

Η Έκθεση εξετάζει τις πρακτικές του lobbying, καθώς και αν υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας για να διασφαλιστεί ότι το lobbying στην Ευρώπη και τα τρία βασικά θεσμικά όργανα της Ευρωπϊκής Ένωσης, ασκείται με διαφάνεια και ακολουθεί κώδικες ηθικής. Επίσης, εξετάζεται αν υπάρχουν επαρκείς μηχανισμοί που να επιτρέπουν δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση στους φορείς λήψης αποφάσεων.

Η Σλοβενία σκοράρει 1η και βρίσκεται στην κορυφή συγκεντρώνοντας 55%, λόγω της ειδικής ρύθμισης για το lobbying που διαθέτει η χώρα, η οποία παρ’ όλα αυτά περιέχει κενά και «παραθυράκια». Η Κύπρος και η Ουγγαρία βρίσκονται στον πάτο της κατάταξης συγκεντρώνοντας μόλις 14%, με χαμηλές αποδόσεις σε όλα σχεδόν τα πεδία στα οποία αξιολογήθηκαν, ειδικά σε ό,τι αφορά στην πρόσβαση στην πληροφορία.

Δείτε αναλυτικά τα αποτελέσματα της Έκθεσης στο παρακάτω link: http://www.transparency.org/news/pressrelease/europes_unregulated_lobbying_opens_door_to_corruption

Μετάβαση στο περιεχόμενο