INTERVIEW of the CHAIR of TRANSPARENCY INTERNATIONAL-GREECE, Dr DAMASKOU ANNA to THE NATIONAL HERALD on 06.03.2018
Greece’s lowly position regarding transparency, corruption, bribery and related scandals seems barely to change, up a little, down a little, but otherwise a seeming constant sign of acceptance of these phenomena. Do you worry or wonder whether it will ever really change?
I wouldn’t really agree with you. During the last five years, Greece marks an improvement as evidenced by Transparency International’s Corruption Perception Index, which measures the perception of experts and of the business community regarding corruption in the public sector. In more detail, in 2017, Greece improved by 10 positions compared to 2016. This improvement is the clear outcome of the significant number of reforms that Greece really achieved during the last years. What remains sad, though, is that the “authors” of all those reforms are the country’s international lenders and not Greeks!
Since Greeks benefit in some ways from corruption – jobs through patronage, lower prices when they don’t ask for receipts, etc. – isn’t there an incentive for them to look the other way as well?
I am rather convinced that the severe austerity measures, together with the high taxation rates, have changed –or at least are changing- this public perception. Greeks, who, in many cases, have been deprived even of the basics, while at the same time they are obliged to pay a significant percentage of their income in taxes, do not tolerate anymore those tax-evading. They have realized that what tax-evaders do not pay will be paid by them, the compliant tax-payers, which constitute the vast majority of tax-payers.
There’s a long line of scandals that are sensational for some days then disappear off the front pages only to be forgotten and few every really brought to justice. Isn’t that just how the way things work here? Why is there impunity for corruption and bribery?
What is not on the front page of a newspaper anymore does not necessarily mean that it does not lie on the desk of a judge! Judges have the authority to initiate on their own the investigation of a case, upon criminal indications found in press or even in rumors. What worries me more is those issues concerning ethics which do not amount to crimes; it often happens that they play highly on the news for a few days and then they are forgotten, without any competent authority taking action towards enacting legislation for the prohibition of such unethical practices or towards amending an existing unethical law.
Even when people are convicted – the former Mayor of Thessaloniki, Tsochatzopoulos,for example, they are allowed out on health reasons and it seems no one serves a full sentence. How is that tolerated by society?
Let’s not allow populistic attitudes erode the core of human rights. We are privileged to live in the civilized part of the world, where human rights, such as the right to life and proper healthcare, override other considerations – as long as, of course, the health problems in name are real and independently verified.
Where did all the money go that was stolen by those convicted of these crimes?
The money has been traced – authorities know if and where they exist. The question is rather whether those criminally-obtained assets will be adequately recovered and also within a short period of time. This is the real legal challenge, especially for the assets traced in foreign jurisdictions. However, non-effective asset recovery is not a Greek privilege. The whole world still struggles with this issue, although significant steps forward have already been made.
Why aren’t there more whistleblowers in Greece?
Ask yourself – would you personally become a whistleblower in Greece today? Have you been convinced that if you, a clean-handed person, opt to speak up and report a wrongdoing, you will be adequately protected? Highly probable that you would not! Transparency International-Greece has launched an ongoing widespread campaign and advocacy on the matter since 2013 – initially for the introduction of the notion of “whistleblower” into the Greek legal system and, since 2014, when the notion of “whistleblower” was actually introduced into the Greek legal system, for the enhancement of the protection of whistleblowers, as well as for the expansion of the scheme in a far greater spectrum of wrongdoings and not only financial crime-related ones. Transparency International-Greece has not reached its ultimate target yet in the matter and we are also sad to remark that the recent Novartis scandal has seriously traumatized the credibility of the institution, which is, however, absolutely necessary for the uncovering of corrupt practices, since the latter usually develop in the darkness for ages, but with a wide circle of persons knowing about them.
What can you do in your position, besides what we call jawboning – urging, pushing, cajoling, etc. – to do anything or do you feel whatever TI says is either ignored or gets faint praise but no real action?
Transparency International-Greece, although just an NGO, has managed to constitute a well-respected entity in the country, whose views are in most cases sought by the competent governmental authorities, as well as by the business community. However, Transparency International-Greece does more than just expressing views: we are always in the battlements for the introduction of best practices in the country, as public perceptions change not through preaching, but through long-term, loyal compliance with best practices, which eventually yields fruits sincerely appreciated by citizens.
The fight against corruption is tough and long-lasting. No matter how hard we fight, wrongdoers will always fight back, perhaps even more fiercely. However, contrary to them, we fight for our own core values, such as democracy, human rights, meritocracy, transparency and accountability. In an environment of severe austerity, like the one currently in Greece, it is our less privileged compatriots whose human rights are mostly impaired – the privileged ones will always find a way to get what they want. It is the less privileged for whom Transparency International-Greece fights more!
Μήνας: Μάρτιος 2018
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα, 20 Μαρτίου 2018
Με δύο πρώην πρωθυπουργούς και οκτώ πρώην υπουργούς να έχουν παραπεμφθεί στην ειδική προανακριτική επιτροπή της Βουλής, λόγω αναφοράς των ονομάτων τους στη δικογραφία για την υπόθεση της φαρμακοβιομηχανίας NOVARTIS, και το ενδεχόμενο μεγάλος αριθμός γιατρών να έχει δωροδοκηθεί από την εν λόγω εταιρεία, οι Έλληνες πολίτες καλούνται για μια ακόμη φορά να μετρήσουν τα «τραύματα» τους.
Πολλά ειπώθηκαν και ακόμη περισσότερα θα διαμειφθούν τις επόμενες εβδομάδες, στο πλαίσιο της προανακριτικής διαδικασίας. Η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς (ΔΔ-Ε), σέβεται το τεκμήριο αθωότητας των προσώπων που φέρονται να έχουν εμπλακεί στην υπόθεση, αλλά και την ίδια τη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη. Οφείλει, ωστόσο, με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις, να επισημάνει εκ νέου τις διαφαινόμενες αδυναμίες στην αποτελεσματική διερεύνηση υποθέσεων διαφθοράς:
Περί (αν-)ευθύνης υπουργών
Η πιθανή εμπλοκή πολιτικών προσώπων έχει οδηγήσει την υπόθεση στη Βουλή των Ελλήνων. Η όλη διαδικασία βασίζεται στο νόμο 3126/2003 περί ευθύνης υπουργών, που περιορίζει εξαιρετικά τη διερεύνηση αυτών των υποθέσεων, καθώς ακολουθείται το αυστηρό πλαίσιο του άρθρου 86 του Συντάγματος, το οποίο αποδυναμώνει την δικαστική εξουσία και μεταθέτει την σχετική αρμοδιότητα στη Βουλή.
Η ΔΔ-Ε έχει, από χρόνια, επισημάνει το ατελέσφορο αυτής της διαδικασίας και την καθυστέρηση στην αποκάλυψη της αλήθειας. Το 2012, εν όψει των εκλογών, κάλεσε ανοικτά τα υποψήφια κόμματα να δεσμευτούν για την εφαρμογή κάποιων προτάσεων για την καταπολέμηση της διαφθοράς, μεταξύ των οποίων ήταν και η αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος. Σήμερα, επανέρχεται στο προσκήνιο η αναγκαιότητα να αναθεωρηθεί το εν λόγω άρθρο του Συντάγματος και να τροποποιηθεί η παρωχημένη ρύθμιση για την ποινική ευθύνη υπουργών, δίνοντας την αρμοδιότητα της δίωξης σε ανώτατο δικαστικό συλλογικό όργανο.
Ευάλωτος στην διαφθορά ο κλάδος της υγείας
Πέρα από την πολιτική όξυνση, οι αναφερόμενες στη δικογραφία πράξεις (δωροληψία, παθητική δωροδοκία, απιστία, κ.ά.) καταδεικνύουν και το πόσο ευάλωτος στη διαφθορά είναι ο κλάδος της υγείας.
Η ΔΔ-Ε έχει διαχρονικά αναδείξει αυτό το πρόβλημα, τόσο μέσω της «Εθνικής Έρευνας για τη Διαφθορά στην Ελλάδα» που διεξήγαγε, όσο και μέσω του πρωτοποριακού προγράμματος που περιλάμβανε τη λειτουργία γραμμής γνωστοποίησης εκ μέρους των πολιτών περιστατικών διαφθοράς στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Και συνεχίζει να παρακολουθεί στενά και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις κινήσεις της Πολιτείας αναφορικά με την γενική αντιμετώπιση φαινομένων δωροδοκίας στο χώρο της υγείας.
Είναι γεγονός ότι οι όποιες μεταρρυθμίσεις έγιναν τα τελευταία χρόνια, όπως η δημοσιοποίηση των παροχών προς τους επαγγελματίες υγείας από τις φαρμακευτικές εταιρείες, υπήρξαν σημαντικές, αλλά δεν αποδείχθηκαν επαρκείς. Πρέπει να αποτελέσει σαφή πολιτική προτεραιότητα η πλήρης εφαρμογή και ενίσχυσή τους.
Η διασυνοριακή εταιρική διαφθορά «ζει και βασιλεύει»
Λίγα χρόνια μετά την υπόθεση Siemens, προκύπτει πάλι μια υπόθεση διασυνοριακής διαφθοράς, που φαίνεται να έχει κοστίσει υπέρογκα ποσά στον Έλληνα πολίτη, ο οποίος μαστίζεται από την πολύχρονη οικονομική κρίση, που έχει στερήσει ακόμη και τα βασικά από πολλές οικογένειες.
Όπως επισημαίνει πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, σχετικά με την εφαρμογή της Διεθνούς Σύμβασης για την Καταπολέμηση της Δωροδοκίας Αλλοδαπών Δημοσίων Λειτουργών κατά τις Διεθνείς Επιχειρηματικές Συναλλαγές, τα 2/3 των δωροδοκιών καταβάλλονται σε αξιωματούχους χωρών των οποίων ο δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης είναι μέτριος, υψηλός ή πολύ υψηλός. Αυτό σημαίνει ότι η διασυνοριακή εταιρική δωροδοκία είναι ζωντανή και καλά κρατεί.
Ως εκ τούτου, ο αγώνας ενάντια στη διασυνοριακή εταιρική διαφθορά είναι δύσκολος και διαρκής, απαιτεί την στενή συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα και η ΔΔ-Ε μετέχει αποφασιστικά σε αυτόν: προωθώντας τις απαραίτητες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, συμβάλλοντας στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και συνεχίζοντας τις προσπάθειες για την αλλαγή νοοτροπίας.
Μάλιστα, θεωρώντας ότι η επιμόρφωση των εταιρειών αποτελεί βάση για την επίτευξη αλλαγής, λειτουργεί το Business Intergity Forum (Φόρουμ Ακεραιότητας Επιχειρήσεων), μέσω του οποίου οι εταιρείες που συμμετέχουν -μέχρι σήμερα περί τις 20 από τις μεγαλύτερες στη χώρα μας- διακηρύττουν ανοιχτά τη δέσμευσή τους να λειτουργούν με διαφάνεια, υιοθετώντας συγκεκριμένες πολιτικές και πρακτικές χρηστής διακυβέρνησης. Επίσης, προωθεί ενεργά το «Σύμφωνο Ακεραιότητας», ένα εργαλείο που θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά, χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας στις δημόσιες συμβάσεις και την υιοθέτηση καλών πρακτικών στον τομέα της δημόσιας διοίκησης.
Επλήγη ο θεσμός του «μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος»
Η κατά καιρούς αποκάλυψη υποθέσεων διαφθοράς έχει καταδείξει ότι συνήθως τούτη εξελίσσεται στο σκοτάδι για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, ενώ είναι γνωστή σε έναν ευρύτερο κύκλο ανθρώπων. Για τον λόγο αυτό, ο ρόλος των whistleblowers ή «μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος», όπως ενσωματώθηκε ο θεσμός στην ελληνική έννομη τάξη το 2014, είναι πολύτιμος στην διαλεύκανση τέτοιων υποθέσεων: από την αποκάλυψη οικονομικών σκανδάλων εκατομμυρίων μέχρι την παροχή πληροφοριών για εγκληματικές πρακτικές, οι whistleblowers διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην διάσωση πόρων, ακόμη και ανθρώπινων ζωών.
Ωστόσο, με την υπόθεση NOVARTIS ο θεσμός του «μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος» επλήγη βάναυσα. Οι τρεις μάρτυρες της υπόθεσης προβάλλονται άλλοτε ως «μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος», άλλοτε ως «προστατευόμενοι μάρτυρες» και άλλοτε ως «κουκουλοφόροι μάρτυρες». Η εν λόγω παραφιλολογία αφήνει ουσιαστικά έκθετο τον πολύτιμο αυτό θεσμό, ο οποίος μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά μόνο όταν περιβάλλεται με τις ύψιστες εγγυήσεις, όπως επανειλημμένα έχει τονίσει η ΔΔ-Ε, κατά τη διάρκεια των πολύχρονων και συστηματικών προσπαθειών της να διασφαλιστεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα προστασίας. Η ΔΔ-Ε επιδιώκει σθεναρά τη βελτιστοποίηση του νομικού πλαισίου των καταγγελιών και τούτο αποτελεί, επί του παρόντος, υψηλή προτεραιότητα και του έργου του ΟΟΣΑ στην χώρα μας.
«Καμία κοινωνία και κανένας τομέας δεν είναι άνοσος στη διαφθορά, αλλά και καμία παθογένεια δεν θα αντιμετωπισθεί, αν υποθέσεις όπως της NOVARTIS δεν διερευνηθούν σε βάθος, δεν ακούσουμε προσεκτικά τα μηνύματα που πηγάζουν από αυτές και δεν ληφθούν μέτρα για το μέλλον. Η ΔΔ-Ε έχει λάβει θέση σε όλα τα παραπάνω ζητήματα, συνεχίζει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και μαζί με τους πολιτικούς φορείς και τους πολίτες θα συνεχίζει να εργάζεται για αποτελεσματικές λύσεις στα δύσκολα προβλήματα που ανακύπτουν», τόνισε η Πρόεδρος της ΔΔ-Ε Δρ. Άννα Δαμάσκου.
Στοιχεία Επικοινωνίας για τα ΜΜΕ:
Διεθνής Διαφάνεια – Ελλάς
Τηλ. 210 7224940,
e-mail: tihellas@otenet.gr
www.transparency.gr
5η εκδήλωση βράβευσης της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη
Θεσσαλονίκη, 9 Μαρτίου 2018. Για 5η συνεχόμενη χρονιά η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς/ Παράρτημα Θεσσαλονίκης, μαζί με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, έθεσαν την εκπαίδευση ως ασπίδα στον πόλεμο ενάντια στη διαφθορά, στην προγραμματισμένη εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε χθες, με συμμετοχή 160 ατόμων, στο Αμφιθέατρο Τελετών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Στη φετινή εκδήλωση πέντε φοιτητές από διαφορετικά μέρη του κόσμου, που συμμετέχουν στο αγγλόφωνο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, παρουσίασαν τις εργασίες τους για την πάταξη της διαφθοράς και βραβεύτηκαν από τη Διεθνή Διαφάνεια-Ελλάδος.
Την εκδήλωση χαιρέτησε η Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος, Δρ. Άννα Δαμάσκου, η οποία επεσήμανε μεταξύ άλλων ότι: “Η καταπολέμηση της διαφθοράς είναι μια μάχη σκληρή και αδιάκοπη. Όσο σκληρά και αν την πολεμάμε εμείς, τόσο πιο σκληρά θα πολεμάνε και οι διεφθαρμένοι. Ωστόσο, σε αντίθεση με αυτούς, εμείς αγωνιζόμαστε, προκειμένου να προασπίσουμε τις αξίες μας, οι οποίες θεμελιώνονται πρωτίστως μέσα από την παιδεία.”
Σύντομες εισηγήσεις απηύθυναν οι κύριοι Μιχάλης Σπανόπουλος, General Counsel, και Ζήνων Χατζηαντώνογλου, Head of Compliance and Operational Risk Management, της Black Sea Trade and Development Bank.
Τον συντονισμό της εκδήλωσης και την παρουσίαση των εργασιών των μεταπτυχιακών φοιτητών είχε ο Πρόεδρος του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών και Διευθυντής Μεταπτυχιακού Προγράμματος Master’s Degree in Politics and Economics of Contemporary Eastern & Southeastern Europe του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Καθ. Χάρρυ Παπαπανάγος.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνείτε:
• Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς
τηλ. 210 7224940
• Χάρρυ Παπαπανάγος, τηλ. 6944-771772
Πρόεδρος του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών και Διευθυντής Μεταπτυχιακού Προγράμματος Master’s Degree in Politics and Economics of Contemporary Eastern & Southeastern Europe του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Από αριστερά:
Mr. Njikem Marcel, Βραβευθείς Μεταπτυχιακός Φοιτητής
Ms. Schwanck Fernandes Ana Beatriz, Βραβευθείσα Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια
Δρ. Α. Δαμάσκου, Πρόεδρος ΔΣ ΔΔ-Ε
Καθ. Χ. Παπαπανάγος, Πρόεδρος του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών και Διευθυντής Μεταπτυχιακού Προγράμματος Master’s Degree in Politics and Economics of Contemporary Eastern & Southeastern Europe του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Mr. Jetton Rodney, Βραβευθείς Μεταπτυχιακός Φοιτητής
Mr. Aronia Ilia, Βραβευθείς Μεταπτυχιακός Φοιτητής
Mr. Koutsouras Georgios, Βραβευθείς Μεταπτυχιακός Φοιτητής
κ. Λ. Χατζόπουλος, Πρόεδρος της Α. Χατζόπουλος Α.Ε. και Μέλος της ΔΔΕ