Βερολίνο, 25 Ιανουαρίου 2017. Χρειάζεται να αντιμετωπισθούν ο Φαύλος Κύκλος της Διαφθοράς και η Ανισότητα
Η άνοδος των λαϊκιστών πολιτικών σε πολλές χώρες είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι.
Το 2016 σε όλον τον κόσμο παρατηρήθηκε αύξηση της συστημικής διαφθοράς και της κοινωνικής ανισότητας, γεγονός που οδηγεί στην γενική δυσαρέσκεια του κόσμου απέναντι στα πολιτικά καθεστώτα και προσφέρει γόνιμο έδαφος για την αύξηση των λαϊκιστών πολιτικών.
69% από τις 176 χώρες στο Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς 2016 παρουσίασαν αποτελέσματα κάτω από το 50, σε μία κλίμακα από το 0 (μία χώρα θεωρείται ιδιαίτερα διεφθαρμένη) έως το 100 (μία χώρα θεωρείται «πολύ καθαρή» από τη διαφθορά), τονίζοντας πόσο μαζική είναι και πόσο βαθιά έχει εισχωρήσει η διαφθορά στον δημόσιο τομέα σε όλον τον κόσμο. Εφέτος περισσότερες χώρες έπεσαν στην κατάταξη παρά βελτιώθηκαν, γεγονός που καταδεικνύει την ανάγκη άμεσης δραστηριοποίησης.
Έλλειψη ίσων ευκαιριών για όλους
Η διαφθορά και η ανισότητα αλληλο-ενισχύονται, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο μεταξύ διαφθοράς, άνισης κατανομής της εξουσίας στην κοινωνία, και άνισης κατανομής του πλούτου. Όπως έδειξε η περίπτωση των Panama Papers, είναι ακόμη πολύ εύκολο για τους πλούσιους και δυνατούς να εκμεταλλευτούν την αδιαφάνεια του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος με σκοπό να πλουτίσουν περισσότερο εις βάρος του κοινού καλού.
«Σε πολλές χώρες, οι άνθρωποι στερούνται βασικών αγαθών και πέφτουν να κοιμηθούν νηστικοί κάθε βράδυ εξ αιτίας της διαφθοράς, ενώ οι ισχυροί και διεφθαρμένοι απολαμβάνουν πολυτελή τρόπο ζωής ατιμωρητί» είπε ο Jose Ugaz, Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας.                            «Δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου. Η διαφθορά πρέπει επειγόντως να καταπολεμηθεί, ώστε οι ζωές των ανθρώπων σε όλον τον κόσμο να βελτιωθούν»,πρόσθεσε ο Ugaz.
Περιπτώσεις μεγάλης διαφθοράς, από την Petrobras και την Odebrecht στη Βραζιλία έως τον Ουκρανό πρώην Πρόεδρο Viktor Yanukovych, καταδεικνύουν ότι η συμπαιγνία ανάμεσα στις επιχειρήσεις και τους πολιτικούς στερεί από τις εθνικές οικονομίες εισοδήματα δισεκατομμυρίων δολαρίων τα οποία μεταφέρονται αλλού, προκειμένου να ωφελήσουν τους ολίγους εις βάρος των πολλών. Αυτό το είδος της εκτεταμένης συστημικής διαφθοράς παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, αναχαιτίζει την αειφόρο ανάπτυξη και προξενεί τον κοινωνικό αποκλεισμό.
H θέση της Βραζιλίας στην κατάταξη έχει πέσει σημαντικά, συγκριτικά με πριν 5 χρόνια, καθώς αποκαλύφθηκαν συνεχή σκάνδαλα, εμπλέκοντας υψηλά ιστάμενους πολιτικούς και επιχειρηματίες. Εν τούτοις η χώρα εφέτος έδειξε ότι, μέσω του έργου των ανεξάρτητων σωμάτων επιβολής του νόμου, είναι δυνατόν να κάνει τους «ανέγγιχτους» να λογοδοτήσουν.
Ο Λαϊκισμός είναι η λάθος συνταγή
Οι άνθρωποι έχουν απηυδήσει από τις διαβεβαιώσεις πολλών πολιτικών ότι θα πατάξουν τη διαφθορά και πολλοί στρέφονται προς λαϊκιστές πολιτικούς που υπόσχονται να αλλάξουν το σύστημα και να σπάσουν τον κύκλο της διαφθοράς και των προνομίων. Αυτή η προσέγγιση μάλλον επιδεινώνει την κατάσταση.
«Σε χώρες με αυταρχικά και λαϊκιστικά καθεστώτα,συχνά παρατηρούμε δημοκρατίες σε παρακμή αλλά και μια συνεχή προσπάθεια να διαρραγεί ο κοινωνικός ιστός, να περιοριστεί η ελευθερία του τύπου και αποδυναμωθεί η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Αντί να αναχαιτίσουν τον φίλα προσκείμενο καπιταλισμό, αυτοί οι κυβερνήτες συνήθως εγκαθιδρύουν ακόμη χειρότερες μορφές διεφθαρμένων συστημάτων» είπε ο Ugaz. «Μόνον όπου υπάρχει ελευθερία έκφρασης, διαφάνεια σε όλες πολιτικές διαδικασίες και δυνατοί δημοκρατικοί θεσμοί, μπορεί η κοινωνία των πολιτών και τα ΜΜΕ να υποχρεώσουν αυτούς που είναι στην εξουσία να λογοδοτήσουν και να καταπολεμηθεί επιτυχώς η διαφθορά».
Τα αποτελέσματα του δείκτη της Ουγγαρίας και της Τουρκίας – χώρες όπου παρατηρήσαμε την άνοδο απολυταρχικών ηγετών- έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Αντιθέτως, τα αποτελέσματα της Αργεντινής, η οποία εκδίωξε την λαϊκίστικη κυβέρνηση, έχει αρχίσει να βελτιώνεται.
Τι χρειάζεται να γίνει
Τεχνικές διορθώσεις σε συγκεκριμένη νομοθεσία ενάντια στη διαφθορά δεν είναι επαρκείς. Αυτό που είναι επειγόντως αναγκαίο είναι εκ βάθρων συστημικές μεταρρυθμίσεις που αναπληρώνουν την αυξανόμενη ανισορροπία εξουσίας και πλούτου ενισχύοντας τους πολίτες να σταματήσουν την εκτεταμένη ατιμωρησία της διαφθοράς, να υποχρεωθούν οι ισχυροί σε λογοδοσία, και να έχουν λόγο στις αποφάσεις που αφορούν και επηρεάζουν τη ζωή τους.
Αυτές οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να περιλαμβάνουν την δημοσιοποίηση, μέσω δημοσίων μητρώων, όχι μόνο των ιδιοκτητών των επιχειρήσεων αλλά και των κυρώσεων για τους επαγγελματίες ηθικούς αυτουργούς που συνεργούν στην μεταφορά χρημάτων που προέρχονται από διαφθορά, μεταξύ κρατών καθώς και κυρώσεις για επαγγελματικούς υποκινητές που είναι συνεργοί στην διακίνηση μαύρου χρήματος.
Τα αποτελέσματα
Το CPI 2016 καλύπτει την αντίληψη της διαφθοράς στον δημόσιο τομέα σε 176 χώρες.
Η βαθμολογία της Ελλάδας μειώθηκε κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες (από 46 έπεσε στο 44). Όμως, άλλες χώρες βελτιώθηκαν με αποτέλεσμα στην παγκόσμια κατάταξη η χώρα να βρεθεί στην 69η θέση, έντεκα θέσεις πιο κάτω από τον προηγούμενο χρόνο.
«Είναι μεγάλη η πρόκληση για τη χώρα μας, να κάνουμε ότι είναι αναγκαίο ώστε να βρεθούμε σε πολύ καλύτερη θέση. Περιμένουμε από τα πολιτικά κόμματα να τοποθετηθούν επί του θέματος με συγκεκριμένες θέσεις. Επί παραδείγματι χρειάζεται περισσότερη διαφάνεια στον τρόπο επιλογής της ηγεσίας των ανώτατων δικαστηρίων της χώρας. Χωρίς να αλλάξει το άρθρο 90 του Συντάγματος, η κυβέρνηση μπορεί να δεσμευθεί ότι θα λαμβάνει υπ’ όψιν της την πρόταση της ολομέλειας του αντίστοιχου ανωτάτου δικαστηρίου για τις θέσεις του προέδρου και των αντιπροέδρων», τόνισε ο κ. Άγγελος Συρίγος, Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος.
Η Δανία και η Νέα Ζηλανδία είχαν την καλύτερη απόδοση με βαθμό 90, αμέσως ακολουθεί η Φινλανδία (89) και Η Σουηδία (88). Παρόλο που καμία χώρα δεν είναι εντελώς απαλλαγμένη από την διαφθορά, οι χώρες της κορυφής έχουν κοινά χαρακτηριστικά την ανοιχτή κυβέρνηση, την ελευθερία του τύπου, την κοινωνική ελευθερία των πολιτών και την ανεξάρτητα δικαστικά συστήματα.
Χώρες σε διαταραγμένες περιοχές, ιδιαίτερα στην Μέση Ανατολή, έδωσαν τις πλέον ουσιαστικές πτώσεις. Το Κατάρ σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση συγκρινόμενο με τα αποτελέσματα του δείκτη το 2015, με πτώση 10 βαθμών. «Τα σκάνδαλα της FIFA, οι ανακρίσεις για την απόφαση να φιλοξενήσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο το 2022 στο Κατάρ και οι αναφορές για προσβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τους μετανάστες εργάτες έχουν σαφώς επηρεάσει την αντίληψη για την διαφθορά της χώρας» είπε ο Ugaz.
Δείτε τα αποτελέσματα του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς 2016
Δείτε συνοπτικό σημείωμα για τη μεθοδολογία του Δείκτη
Δείτε την κατάταξη των χωρών της ΕΕ

You can find the press release for Corruption Perception Index 2016 in English here
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Διεθνούς Διαφάνειας