Η υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ δεν αποτελεί απλώς ένα ακόμη επεισόδιο κακοδιαχείρισης· ανέδειξε με τον πιο ηχηρό τρόπο ότι το σύστημα των αγροτικών ενισχύσεων στη χώρα παραμένει διάτρητο, τεχνολογικά ξεπερασμένο και θεσμικά ευάλωτο. Σε μια περίοδο όπου η ψηφιακή διακυβέρνηση εξελίσσεται ταχύτατα, η αποκάλυψη των προβλημάτων λειτουργεί ως καμπανάκι κινδύνου: χωρίς ανοιχτά δεδομένα, διαφάνεια και έλεγχο, τα δημόσια κονδύλια παραμένουν εκτεθειμένα σε σφάλματα και καταστρατηγήσεις. Με αφορμή αυτή την κρίσιμη συγκυρία, η ΕΕΛΛΑΚ – με τη στήριξη της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάς και άλλων φορέων – παρουσιάζει ένα νέο μοντέλο διαφάνειας και ψηφιακής ανεξαρτησίας που μπορεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται οι αγροτικές επιδοτήσεις.
Η ΕΕΛΛΑΚ υπογραμμίζει ότι το σημερινό κλειστό και μη δημόσια προσβάσιμο σύστημα διαχείρισης των ενισχύσεων είναι δομικά ευάλωτο. Η πρότασή της εστιάζει στη δημιουργία ενός νέου οικοσυστήματος με κεντρικούς πυλώνες:
- Ανοιχτά δεδομένα και ενιαία δημόσια μητρώα
- Δημιουργία πλήρως διαφανούς συστήματος με ανοικτά γεωχωρικά δεδομένα.
- Υποχρεωτική δημοσίευση κάθε απόφασης επιδότησης στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ.
- Διάθεση όλων των δεδομένων σε ανοιχτά πρότυπα, ώστε πολίτες, δημοσιογράφοι και ερευνητές να μπορούν να ελέγχουν πού κατευθύνονται τα κονδύλια.
- Ανοιχτή τεχνολογική αρχιτεκτονική
- Χρήση ανοικτού λογισμικού με δημοσιευμένο πηγαίο κώδικα.
- Ανεξάρτητοι τεχνικοί έλεγχοι από πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.
- Εξάλειψη των τεχνολογικών μονοπωλίων και ενίσχυση του δημόσιου ελέγχου.
- Διασταύρωση δεδομένων και αλγόριθμοι δικαιοσύνης
- Σύνδεση των ενισχύσεων με πραγματικά στοιχεία παραγωγής.
- Εφαρμογή εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης για ανίχνευση ανωμαλιών, με απόλυτη διαφάνεια στον τρόπο λειτουργίας τους.
Κοινωνική λογοδοσία και θεσμικές εγγυήσεις
Μία από τις πιο καινοτόμες προτάσεις αφορά τη δημιουργία Συμβουλίου Δεοντολογίας & Διαφάνειας. Το συμβούλιο θα περιλαμβάνει εκπροσώπους από:
- αρμόδια υπουργεία,
- ελεγκτικά σώματα,
- πανεπιστήμια,
- οργανώσεις διαφάνειας,
- αγροτικούς φορείς.
Στόχος είναι η θεσμική εποπτεία που θα εξασφαλίζει ότι οι αγροτικές ενισχύσεις αποδίδονται στους πραγματικούς παραγωγούς και ότι οι διαδικασίες ελέγχονται από την κοινωνία.
Η υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ ως ευκαιρία για μεταρρύθμιση
Η ΕΕΛΛΑΚ τονίζει ότι η κρίση μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για τη μετάβαση σε ένα σύγχρονο, ψηφιακά ώριμο και αδιάβλητο σύστημα. Με την τεχνογνωσία της στον χώρο των ανοιχτών τεχνολογιών και των προτύπων, δηλώνει έτοιμη να συμβάλει:
- στον σχεδιασμό της νέας αρχιτεκτονικής,
- στην ανάπτυξη λογισμικού,
- στην εκπαίδευση στελεχών,
- στην υποστήριξη των φορέων που θα συμμετάσχουν στη μετάβαση.
Ένας αγροτικός τομέας με εμπιστοσύνη και διαφάνεια
Το όραμα που διατυπώνεται δεν αφορά μόνο την αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης. Πρόκειται για μια συνολική αναδιαμόρφωση του πλαισίου ώστε:
- οι ενισχύσεις να κατευθύνονται εκεί που πραγματικά ανήκουν,
- να ενισχύεται η βιωσιμότητα του πρωτογενούς τομέα,
- να αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος και τους θεσμούς.
Δείτε την επιστολή εδώ