Αθήνα, 3 Δεκεμβρίου 2021
Σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου της Διεθνούς Διαφάνειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (TI EU), πάνω από ένα τέταρτο εκ των 705 Ευρωβουλευτών (ήτοι ποσοστό 27% αυτών) δήλωσαν από 3,9 έως 11,5 εκατομμύρια ευρώ1 από εξωτερικές δραστηριότητες, φαινόμενο γνωστό και ως «moonlighting». Η έκθεση βασίζεται στην ανάλυση δεδομένων (https://www.integritywatch.eu/mepincomes) του Γραφείου της Διεθνούς Διαφάνειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αξιοποιεί τις ίδιες τις δηλώσεις οικονομικών συμφερόντων των Ευρωβουλευτών.
Τα ευρήματα καταδεικνύουν για πολλοστή φορά την συνήθη πρακτική των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ασκούν εξωτερικές δραστηριότητες. Διαπιστώθηκε ότι τουλάχιστον 23 Ευρωβουλευτές αύξησαν το εισόδημά τους από την έναρξη της θητείας τους. Εκτιμάται δε ότι έως 39 Ευρωβουλευτές κερδίζουν δυνητικά περισσότερα από 100.000 ευρώ ετησίως από τις εξωτερικές δραστηριότητές τους. Τα πραγματικά στοιχεία μπορεί να είναι ακόμη υψηλότερα, δεδομένου ότι οι Ευρωβουλευτές δηλώνουν μεν τα εν λόγω εισοδήματά τους, ωστόσο, οι δηλώσεις τους δεν υπόκεινται σε θεσμικούς ελέγχους.
Η πρακτική αυτή των εξωτερικών δραστηριοτήτων δεν είναι μεν παράνομη, αλλά δύναται να δημιουργήσει πραγματικές συγκρούσεις συμφερόντων. Δραστηριότητες που αμείβονται με σημαντικά ποσά και που σχετίζονται με lobbying ή/και που έχουν ξεκινήσει μετά την έναρξη της θητείας τους ως Ευρωβουλευτών ενέχουν ιδιαίτερους κινδύνους.
Ωστόσο, παρά τα ζητήματα ηθικής τάξης που τίθενται, καμία κύρωση δεν έχει επιβληθεί από το 2014 και μέχρι σήμερα από τον Πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου για παραβιάσεις του Κώδικα Δεοντολογίας των Ευρωβουλευτών (https://www.europarl.europa.eu/meps/en/about#secondanchor) ακόμη και σε υποθέσεις όπου Ευρωβουλευτές θεωρήθηκε ότι παραβίασαν τους κανόνες.
Ενδεικτικά στοιχεία:
Οι Ευρωβουλευτές με τις υψηλότερες αποδοχές έχουν συγκεντρώσει εισόδημα από εξωτερικές δραστηριότητες από 3 έως και 7,5 φορές πολλαπλάσιο του ετήσιου κοινοβουλευτικού μισθού τους. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η συμμετοχή κάποιων Ευρωβουλευτών σε εξωτερικές δραστηριότητες να έχει αντίκτυπο στην ψήφο τους.
Παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της Φιλανδής Ευρωβουλευτού Miapetra Kumpula-Natri, η οποία κατέχει αμειβόμενες θέσεις (https://www.europarl.europa.eu/mepdif/124735_DFI_LEG9_rev0_FI.pdf) στα διοικητικά συμβούλια δυο εταιρειών ενέργειας στη χώρα καταγωγής της, ενώ διετέλεσε και μέλος της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας.
Όμοια περίπτωση και αυτή του Πολωνού Ευρωβουλευτή Radostaw Sikorski (https://www.europarl.europa.eu/mepdif/197548_DFI_LEG9_rev0_PL.pdf), ο οποίος δήλωσε αμοιβή 40.000 ευρώ ανά μήνα για «συμβουλευτικές υπηρεσίες». Αρκετοί Ευρωβουλευτές συνηθίζουν επίσης να δηλώνουν τα ονόματα των εταιριών με τις οποίες συνδέονται, χωρίς να διευκρινίζουν τον ακριβή ρόλο τους σε αυτές.
Τα ανωτέρω παραδείγματα προστίθενται στην ευρύτερη εικόνα που θέλει το 15% των Ευρωβουλευτών που έχουν εισοδήματα από εξωτερικές δραστηριότητες να περιλαμβάνουν στις δηλώσεις ασαφείς ή γενικές περιγραφές αντικειμένου εργασίας, πράγμα που υπονομεύει την αλήθεια και την ποιότητα των δηλώσεων, όπως προκύπτει από την ανάλυση του Γραφείου της Διεθνούς Διαφάνειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μεταξύ άλλων διέγνωσε ευρύ φάσμα ασαφών αντικειμένων εργασίας, όπως «οικονομική δραστηριότητα», «ελεύθερος επαγγελματίας», «συνταξιούχος δικηγόρος εν ενεργεία», «ιδιοκτήτης συμβουλευτικής εταιρίας», «μέλος εποπτικού οργάνου», «μη τακτική συνηγορία».
Ορισμένα στοιχεία ελληνικού ενδιαφέροντος:
● 9 Έλληνες Ευρωβουλευτές σε σύνολο 21 δήλωσαν ότι δεν έχουν καμία εξωτερική δραστηριότητα (https://www.integritywatch.eu/mepincomes).
● Οι υπόλοιποι 12 Έλληνες Ευρωβουλευτές δήλωσαν συνολικά έως 11 εξωτερικές δραστηριότητες.
● 2 από τους Έλληνες Ευρωβουλευτές δήλωσαν ότι από τις εξωτερικές δραστηριότητές τους απέκτησαν και αντίστοιχο εισόδημα.
● Οι δηλωμένες αποδοχές από εξωτερικές δραστηριότητες των Ελλήνων Ευρωβουλευτών κυμαίνονται συνολικά από €18.012 (minimum) έως €144.000 (maximum).
Συμπερασματικά
Το ισχύον σύστημα επιτρέπει την υποβολή δηλώσεων που περιέχουν γενικές, ασαφείς ή ελλιπείς περιγραφές αντικειμένων εργασίας, παρακωλύοντας έτσι τον έλεγχο δεοντολογίας του Ευρωκοινοβουλίου. Στον αντίποδα, βρέθηκαν και ορισμένες δηλώσεις με ακριβείς, σαφείς προδιαγραφές, πράγμα σημαντικό για την προώθηση της διαφάνειας και της ακεραιότητας του συστήματος.
Όπως τονίζει και η ανάλυση του Γραφείου της Διεθνούς Διαφάνειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το ισχύον σύστημα βασίζεται μόνο στην βούληση του Προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου να ζητήσει περαιτέρω διευκρινίσεις για την ορθή εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας. Η έλλειψη εξουσίας διερεύνησης και αξιόπιστων κυρωτικών μηχανισμών οδηγεί σε ένα σύστημα που κινδυνεύει να χάσει την αξιοπιστία του. Ένα ανεξάρτητο σύστημα θα ενίσχυε σημαντικά την ποιότητα των παρεχόμενων πληροφοριών και θα διασφάλιζε έναν υψηλότερο βαθμό συμμόρφωσης με τον Κώδικα Δεοντολογίας.
Υπό αυτό το πρίσμα, το Γραφείο της Διεθνούς Διαφάνειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει εδώ και καιρό μέτρα για την ενίσχυση της ακεραιότητας σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ (https://transparency.eu/euis-2/). Πρόσφατα, το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε πρόταση για ανεξάρτητο όργανο ηθικής (https://transparency.eu/new-ethics-body-falls-short/). Σε αυτό το πλαίσιο, το Γραφείο της Διεθνούς Διαφάνειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση καλεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να εξοπλίσουν το εν λόγω όργανο με επάρκεια πόρων για την προληπτική και ανεξάρτητη παρακολούθηση και διερεύνηση των οικονομικών δηλώσεων και όλων των περιπτώσεων πιθανών ή πραγματικών συγκρούσεων συμφερόντων που γίνονται αντιληπτές. Ένα τέτοιο όργανο μπορεί να κάνει πραγματική διαφορά, δίνοντας πραγματικό νόημα στην έννοια της λογοδοσίας εκ μέρους των Ευρωβουλευτών.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula Von Der Leyen, είχε καταγράψει τη θέσπιση ενός ανεξάρτητου οργάνου δεοντολογίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως μια από τις πολιτικές προτεραιότητες της επερχόμενης θητείας της, χωρίς όμως να έχει κινηθεί κάποια σχετική διαδικασία μέχρι σήμερα (https://www.politico.eu/article/27-percent-of-meps-have-outside-income-earnings-report/).
1 Οι Ευρωβουλευτές δεν δηλώνουν ακριβές ποσό εισοδήματος, αλλά μόνο σε ποια εισοδηματική κατηγορία υπάγονται. Οι εισοδηματικές κατηγορίες έχουν σημαντικό εύρος μεταξύ του ελάχιστου και του ανώτατου ποσού.
Στοιχεία Επικοινωνίας για τα ΜΜΕ:
Διεθνής Διαφάνεια – Ελλάς
Τηλ. 210 7224940,
e-mail: tihellas@otenet.gr
www.transparency.gr
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς συμμετείχε με 6 ακόμα χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβενία) στο πρόγραμμα Integrity Watch, επιδιώκοντας να παρέχει στους φορείς που ασκούν δημόσια εξουσία, στους πολίτες, την κοινωνία των πολιτών και τους δημοσιογράφους μια σειρά από ηλεκτρονικά εργαλεία για τον εντοπισμό και την πρόληψη της πολιτικής διαφθοράς.
ΑΠΟΠΟΙΗΣΗ ΕΥΘΥΝΗΣ
Ο Κώδικας Δεοντολογίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ορίζει ότι, για λόγους διαφάνειας, οι Ευρωβουλευτές υποβάλλουν δήλωση οικονομικών συμφερόντων. Οι δηλώσεις αυτές δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του Ευρωκοινοβουλίου. Όλα τα δεδομένα εξωτερικών εισοδημάτων των ευρωβουλευτών προέρχονται από τον ιστότοπο του Ευρωκοινοβουλίου. Το EU Integrity Watch εξάγει αυτόματα τις πληροφοριες από τις αρχικές δηλώσεις που δημοσιεύονται σε μορφή PDF στον ιστότοπο του Ευρωκοινοβουλίου και τις χρησιμοποιεί για την τακτική ενημέρωση της δικής του βάσης δεδομένων. Η ημερομηνία της πιο πρόσφατης ενημέρωσης εμφανίζεται στον σχετικό ιστότοπο του TI EU.
Όλες οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην αρχική δήλωση τελούν υπό την αποκλειστική ευθύνη του μέλους του Ευρωκοινοβουλίου που συμπλήρωσε και υπέγραψε τη δήλωση. Τα ετήσια στοιχεία είναι προβολές που βασίζονται στα μηνιαία στοιχεία που παρέχονται στις τρέχουσες δηλώσεις. Επιπλέον, οι πληροφορίες είναι προς το παρόν διαθέσιμες μόνο στη γλώσσα στην οποία το μέλος έχει συμπληρώσει τη δήλωση. Δεδομένου ότι το Ευρωκοινοβούλιο παρέχει τα δεδομένα μόνο σε μορφή PDF, αντί για αξιόπιστη μορφή ανοιχτών δεδομένων, οι πληροφορίες του ΤΙ EU ενδέχεται να μην είναι 100% ακριβείς. Η αρχική δήλωση και όλες οι άλλες πληροφορίες μπορούν να ελεγχθούν και να επαληθευτούν από τον ιστότοπο του Ευρωκοινοβουλίου.