Η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς συνδράμει στην πρωτοβουλία της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ που στοχεύει στην εξασφάλιση της ακεραιότητας και την καταπολέμηση της διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις
Αθήνα, 14 Ιουλίου 2021-Στη σημαντική προσθήκη Ρήτρας και Δήλωσης Ακεραιότητας στα επικαιροποιημένα τεύχη διακηρύξεων για τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων προμηθειών και υπηρεσιών προχώρησε η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.) από τον Ιούνιο του 2021 με την συνδρομή της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος (ΔΔ-Ε), στο πλαίσιο του προγράμματός της «Σύμφωνο Ακεραιότητας» .
«Πρόκειται για μια πρωτοβουλία της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ που κινείται αναμφίβολα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς ως φορέας της Κοινωνίας των Πολιτών με μακρόχρονη και αποδεδειγμένη εμπειρία και συμβολή σε δράσεις ενίσχυσης της διαφάνειας και καταπολέμησης της διαφθοράς στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μέσω καλών πρακτικών, όπως το Σύμφωνο Ακεραιότητας, που στοχεύει σε «καθαρές» δημόσιες συμβάσεις, δεν θα μπορούσε παρά να ανταποκριθεί στο κάλεσμα της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ και να συνδράμει με χαρά στην προσπάθειά της», ανέφερε  η Πρόεδρος της ΔΔ-Ε, Δρ Δαμάσκου Άννα, σημειώνοντας παράλληλα τη σημασία επέκτασης της πρωτοβουλίας και σε συμβάσεις έργων που απορροφούν υψηλό ποσοστό κονδυλίων και, ως εκ τούτου, καθίστανται ιδιαιτέρως ευάλωτες σε φαινόμενα διαφθοράς και κακοδιαχείρισης.
Η σχετική προσθήκη αφορά στις συμβάσεις που συνάπτονται με ανοικτή διαδικασία, μέσω του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ), άνω και κάτω των ορίων. Σηματοδοτεί μια έμπρακτη πρόθεση για την εξασφάλιση της ακεραιότητας και την καταπολέμηση της διαφθοράς, με σκοπό την πρόληψη παραβίασης των προτύπων ακεραιότητας και τη διαχείριση υπαρκτών ή πιθανών περιπτώσεων σύγκρουσης συμφερόντων στον ιδιαιτέρως κρίσιμο τομέα των δημοσίων συμβάσεων, που αποτελούν βασικό μέσο διάθεσης και απορρόφησης εθνικών και ευρωπαϊκών κονδυλίων. Μάλιστα, η εν λόγω εξέλιξη αποκτά πρόσθετη σημασία, καθώς οι επιχορηγήσεις και τα δάνεια που θα έρθουν στην Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω των διαφόρων κοινοτικών χρηματοδοτικών εργαλείων και μέσων την περίοδο 2021-2027, εκτιμάται ότι συνολικά για προμήθειες, υπηρεσίες και έργα θα ανέλθουν στο πρωτοφανές ύψος των 70 δις ευρώ.
«Η προσθήκη δεσμευτικής ρήτρας ακεραιότητας στις συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών και η υπογραφή αναλυτικής δήλωσης ακεραιότητας από τους οικονομικούς φορείς που τις υπογράφουν συνιστούν ένα σημαντικό βήμα ενίσχυσης της διαφάνειας στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων», δηλώνει η Εμμανουέλα-Νικολέττα Παπαδοχατζάκη, Δικηγόρος και Νομική Σύμβουλος του προγράμματος «Σύμφωνο Ακεραιότητας» της ΔΔ-Ε. «Επιπλέον, η ρητή πρόβλεψη της δυνατότητας της Αναθέτουσας Αρχής να λύσει μονομερώς τη σύμβαση σε περίπτωση αποδεδειγμένης παράβασης της δέσμευσης ακεραιότητας -έστω και αν σε αυτό το στάδιο η υιοθέτηση της καλής πρακτικής από την αναθέτουσα παραμένει προαιρετική- ενδυναμώνει έμπρακτα τις προσπάθειες καταπολέμησης των φαινομένων διαφθοράς και κακοδιαχείρισης στον συγκεκριμένο τομέα», συμπληρώνει η κα Παπαδοχατζάκη.
Υπογράφοντας τη Ρήτρα Ακεραιότητας, η ανάδοχος δηλώνει ότι σε όλα τα στάδια που προηγήθηκαν της κατακύρωσης της σύμβασης δεν ενήργησε αθέμιτα, παράνομα ή καταχρηστικά, καθώς και ότι θα εξακολουθήσει και κατά το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης αλλά και μετά τη λήξη αυτής.
Ενδεικτικά, μεταξύ των όρων που πρότεινε η ΔΔ-Ε και έγιναν ως επί το πλείστον αποδεκτοί από την ΕΑΑΔΗΣΥ, περιλαμβάνονται οι αναφερόμενοι σε ρητή δήλωση του αναδόχου ότι δεν είχε εσωτερική πληροφόρηση πέραν αυτής που απορρέει από προβλεπόμενες διαδικασίες και τα έγγραφα της σύμβασης, δέσμευσή του για την αποφυγή πληρωμών κ διευκολύνσεων που αφορούν τη σύμβαση και τη διαδικασία ανάθεσης, ρητή δήλωσή του για την αποφυγή οποιωνδήποτε πράξεων ή παραλείψεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε παραπλάνηση της αναθέτουσας αρχής ή/και να επηρεάσουν τις αποφάσεις της, καθώς επίσης και τη ρητή ανάληψη υποχρέωσης να δηλώσει οποτεδήποτε καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης, οποιαδήποτε τυχόν σύγκρουση συμφερόντων (ακόμη και ενδεχόμενη) προκύψει μεταξύ διευρυμένου κύκλου προσώπων των εμπλεκόμενων πλευρών. Δείτε το πλήρες κείμενο της Δήλωσης Ακεραιότητας, όπως έχει αναρτηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΑΑΔΗΣΥ, εδώ.
Η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς (ΔΔ-Ε) αποτελεί ένα από τα τμήματα της Διεθνούς Διαφάνειας, ενός παγκόσμιου μη κερδοσκοπικού κινήματος με όραμα και στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μέσα από τον περιορισμό φαινομένων κακοδιαχείρισης και διαφθοράς υλοποιώντας προγράμματα και προτείνοντας την εφαρμογή καλών πρακτικών σε διάφορους τομείς.
Το πρόγραμμα «Σύμφωνο Ακεραιότητας» της ΔΔ-Ε, στο πλαίσιο του οποίου αναπτύσσεται η παρούσα Βάση Ανοιχτών Δεδομένων για Δημόσιες Συμβάσεις, εφαρμόζεται σε δημόσια σύμβαση αντιπλημμυρικού έργου Α’ προτεραιότητας σε δύο μεγάλους δήμους με Αναθέτουσα Αρχή την Περιφέρεια Αττικής. Εντάσσεται στο έργο “INTEGRITY PACTS-Civil Control Mechanisms for Safeguarding EU funds, Phase 2″, που εκπονείται με χρηματοδότηση της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης της Ε.Ε. (DG Regional Policy) σε 11 συνολικά χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αθήνα, 30 Ιουνίου 2021
Η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς «παίζει» με ανοιχτά δεδομένα
Νέα πλατφόρμα για δημόσιες συμβάσεις κατασκευαστικών έργων
Μια νέα Βάση Ανοιχτών Δεδομένων για δημόσιες συμβάσεις τεχνικών- κατασκευαστικών έργων σε δήμους της Περιφέρειας Αττικής παρουσιάζει η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς (ΔΔ-Ε), η οργάνωση που στοχεύει στον περιορισμό φαινομένων διαφθοράς στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, στο πλαίσιο του προγράμματός της «Σύμφωνο Ακεραιότητας». Η δημιουργία μιας πιλοτικής πλατφόρμας ανοιχτού κώδικα για δημόσιες συμβάσεις (https://open-data.integritypact.gr/) κινείται στην κατεύθυνση ενίσχυσης της διαφάνειας αφενός ενθαρρύνοντας την ενημέρωση των πολιτών γύρω από το θέμα και αφετέρου ενισχύοντας την κοινωνική λογοδοσία φορέων και θεσμών που συνδέονται με την εκτέλεση αυτών.
«Ζούμε σε μια εποχή που η ανάγκη για διαφάνεια και ακεραιότητα στον κρίσιμο τομέα των δημοσίων συμβάσεων αναδύεται ολοένα και πιο έντονα κυριαρχώντας στον δημόσιο διάλογο. Η πληροφόρηση αποτελεί τη βάση μιας κοινωνίας που βρίσκεται σε επαγρύπνηση και η δημόσια διάθεση τεκμηριωμένων στοιχείων συνιστά το κλειδί σε αυτό»,  δηλώνει ο Ιωάννης Σουφλής, Σύμβουλος Εκμάθησης και Καινοτομίας του προγράμματος «Σύμφωνο Ακεραιότητας» προσθέτοντας «Με αυτή την πεποίθηση, η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς ανέλαβε την πρωτοβουλία ανάπτυξης μιας πλατφόρμας που θα αναδεικνύει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για δημόσιες συμβάσεις κατασκευαστικών έργων, ενός σημαντικού πεδίου εξελίξεων  για τη χώρα, με σοβαρές  οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις».
Οι δημόσιες συμβάσεις συνιστούν ένα βασικό μέσο κατανομής, απορρόφησης, αλλά και αποτελεσματικής και αποδοτικής αξιοποίησης κονδυλίων στα κράτη-μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των φορολογούμενων πολιτών μέσω της υλοποίησης δημόσιων έργων και της διάθεσης αγαθών ή υπηρεσιών. Δεν πρόκειται για έναν τεχνικό όρο αλλά για μια έννοια ουσίας που οφείλουμε να κατανοήσουμε και να υπερασπιστούμε μέσα από ανοιχτές διαδικασίες στο όνομα μιας ενδυναμωμένης δημοκρατίας. Το γεγονός αυτό γίνεται ιδιαίτερα σημαντικό εν όψει και των αναμενόμενων εισροών κονδυλίων από διάφορες ευρωπαϊκές πηγές, όπως π.χ. το ΕΣΠΑ 2021-2027, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Η ορθή και αποτελεσματική αξιοποίηση των χρημάτων αυτών αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη της χώρας, ειδικά μετά από την δεκαετή περίοδο της οικονομικής κρίσης και την εκδήλωση της πανδημίας COVID-19.
Η νέα βάση ανοιχτών δεδομένων «Ανοιχτά Δεδομένα & Δημόσιες Συμβάσεις» συγκεντρώνει και παρουσιάζει πληροφορίες για 139-σε πρώτη φάση-συγχρηματοδοτούμενα από ευρωπαϊκούς πόρους τεχνικά έργα που υλοποιούνται στον νομό Αττικής στο πλαίσιο του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος «Αττική 2014-2020». Μεταξύ των έργων που παρουσιάζονται στην πλατφόρμα είναι το μεγάλο έργο αντιπλημμυρικής θωράκισης στους δήμους Μοσχάτου-Ταύρου και Νίκαιας-Αγ. Ιωάννη-Ρέντη με Αναθέτουσα Αρχή την Περιφέρεια Αττικής, όπου εφαρμόζεται το Σύμφωνο Ακεραιότητας.
Πόσο κοστίζει ένα δημόσιο έργο; Πόσο καθυστερεί η υλοποίησή του; Τι ισχύει για τις μεγάλες εκπτώσεις των αναδόχων που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα ως προς τον χρόνο παράδοσης και την ποιότητά του;
Η πλατφόρμα παρέχει σχετικές πληροφορίες με έναν φιλικό προς τον χρήστη τρόπο και ταυτόχρονα καινοτομεί παρουσιάζοντας για πρώτη φορά μία σφαιρική πληροφόρηση για το οικονομικό σκέλος δημοσίων συμβάσεων τεχνικών έργων, όπως για τον προϋπολογισμό δημοπράτησης, τον αριθμό των υποψήφιων αναδόχων (εταιριών, φορέων ή κοινοπραξιών) που τα διεκδίκησαν συμμετέχοντας σε διαγωνιστική διαδικασία ,καθώς και για τη μέση έκπτωση που προσέφεραν. Επίσης, διαθέτει συγκεντρωμένα βασικά επίσημα έγγραφα για κάθε έργο (ένταξη, διακήρυξη και σύμβαση) και ενημερώνει τον χρήστη για το είδος ανάθεσής του (απευθείας ανάθεση, ανοιχτός διαγωνισμός κ.α). Τέλος, παρουσιάζει συγκεντρωτικά στατιστικά στοιχεία γύρω από τα έργα, μέσα από γραφήματα, διευκολύνοντας περαιτέρω την ενημέρωση του ενδιαφερόμενου επισκέπτη.
«Η πλατφόρμα απευθύνεται στο σύνολο των πολιτών που θα ήθελαν να ενημερωθούν ενώ θα μπορούσε ταυτόχρονα να αποτελέσει δυνητική βάση για έρευνα σε ακαδημαϊκό ή δημοσιογραφικό επίπεδο», υπογραμμίζει ο κ. Σουφλής. Παράλληλα τονίζει πως πρόκειται για ένα εύχρηστο, χρήσιμο και δωρεάν διαθέσιμο εργαλείο στα χέρια των θεσμικών φορέων, όπως για παράδειγμα των Διαχειριστικών Αρχών, που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες του ανοιχτού κώδικα ενοποιώντας τις πληροφορίες του συνόλου των έργων τους σε μία πλατφόρμα.
Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στη νέα πλατφόρμα της ΔΔ-Ε αποτελούν δημόσια πληροφορία που βρίσκεται αναρτημένη σε ιστοτόπους της Δημόσιας Διοίκησης κάνοντας πιο απαιτητική την πρόσβαση σε αυτή και πιο σύνθετη τη διαμόρφωση μιας συνολικής εικόνας για τον χρήστη.
Η συλλογή των παρόντων δεδομένων της πλατφόρμας έγινε από τον ιστότοπο  www.anaptyxi.gov.gr με τη συνδρομή της Διαχειριστικής Αρχής της Περιφέρειας Αττικής (ΕΥΔΕΠ Αττικής) μέσα από το σχετικό Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ).
 
Η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς (ΔΔ-Ε) αποτελεί ένα από τα τμήματα της Διεθνούς Διαφάνειας, ενός παγκόσμιου μη κερδοσκοπικού κινήματος με όραμα και στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μέσα από τον περιορισμό φαινομένων κακοδιαχείρισης και διαφθοράς υλοποιώντας προγράμματα και προτείνοντας την εφαρμογή καλών πρακτικών σε διάφορους τομείς.
Το πρόγραμμα «Σύμφωνο Ακεραιότητας» της ΔΔ-Ε, στο πλαίσιο του οποίου αναπτύσσεται η παρούσα Βάση Ανοιχτών Δεδομένων για Δημόσιες Συμβάσεις, εφαρμόζεται σε δημόσια σύμβαση αντιπλημμυρικού έργου Α’ προτεραιότητας σε δύο μεγάλους δήμους με Αναθέτουσα Αρχή την Περιφέρεια Αττικής. Εντάσσεται στο έργο “INTEGRITY PACTS-Civil Control Mechanisms for Safeguarding EU funds, Phase 2″, που εκπονείται με χρηματοδότηση της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης της Ε.Ε. (DG Regional Policy) σε 11 συνολικά χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ-ΕΛΛΑΔΟΣ
Βούληση και προτάσεις για ποιοτικό «άνοιγμα» δεδομένων πολιτικής ακεραιότητας

Αθήνα, 18 Φεβρουαρίου 2020

Με ιδιαίτερη επιτυχία και μεγάλη συμμετοχή από την Κυβέρνηση, τη Βουλή, τα κόμματα της Αντιπολίτευσης, τη Δημόσια Διοίκηση, την ακαδημαϊκή κοινότητα και από την Κοινωνία των Πολιτών, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2021 το διαδικτυακό συνέδριο της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος, με τίτλο «Online Πολιτική Ακεραιότητα: Tone from the Τop με Ανοιχτά Δεδομένα», δύο μόλις μέρες μετά τη δημοσίευση του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς (CPI) για το 2020.
Ανοίγοντας τις εργασίες του συνεδρίου, η Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος, Δρ Άννα Δαμάσκου, εξήγησε γιατί η πανδημία καθιστά πρόδηλη τη σημασία της λογοδοσίας και την ανάγκη αξιόπιστης ενημέρωσης από τους δημόσιους θεσμούς και τους ηγέτες μας, ενώ υπενθύμισε ότι από την πρώτη στιγμή του ξεσπάσματος της πανδημίας, η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς έχει επισημάνει προς την Kυβέρνηση την ανάγκη διατήρησης και επέκτασης της διαφάνειας, της ανοιχτότητας και ακεραιότητας σε όλους τους τομείς.

Μεταφέροντας το χαιρετισμό του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, ο Υπουργός Επικρατείας, κ. Γιώργος Γεραπετρίτης, έκανε λόγο για αναβάθμιση του επιπέδου διαφάνειας και δημόσιας λογοδοσίας από τις πρώτες ημέρες της νέας διακυβέρνησης, μέσα από τη μεταφορά του 80% της ύλης της διοικητικής δράσης από το πολιτικό προσωπικό σε πρόσωπα προερχόμενα από τη δημόσια διοίκηση, όπως είναι ο Υπηρεσιακός Γραμματέας των Υπουργείων.
Εκπροσωπώντας τον Αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, κ. Αλέξη Τσίπρα, ο Βουλευτής Δράμας και Τομεάρχης Δικαιοσύνης του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Θεόφιλος Ξανθόπουλος, ζήτησε περισσότερη αξιοποίηση ανοιχτών δεδομένων στη δημόσια υγεία και αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στα δεδομένα της επιτροπής λοιμωξιολόγων.

Χαιρετίζοντας το συνέδριο εκ μέρους της Προέδρου του ΚΙΝΑΛ, κας Φώφης Γεννηματά, ο βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης κ. Χάρης Καστανίδης τόνισε ότι στα θέματα διαφάνειας έχουν γίνει βήματα προς τα πίσω και πρότεινε την επέκταση της δημοσίευσης των πόθεν έσχες και για παράγοντες του Τύπου.

Ως εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ, κ. Δημήτρη Κουτσούμπα, ο Υπεύθυνος του Τμήματος Δικαιοσύνης και Λαϊκών Ελευθεριών, κ. Αντώνης Αντανασιώτης, αναφέρθηκε στον ευγενή σκοπό της διαφάνειας, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι η βασική αιτία της διαφθοράς είναι ο αδυσώπητος ανταγωνισμός που παρατηρείται στις καπιταλιστικές κοινωνίες.

Στη συνέχεια, ο κ. Αθανάσιος Μπούρας, Γ’ Αντιπρόεδρος της Βουλής, Πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας & Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης της Βουλής, υπογράμμισε τη βούληση να ανοίξει ο διάλογος για την ποιότητα των ανοιχτών δεδομένων, με στόχο την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.

Στη συμβολή των πληροφοριακών συστημάτων στην προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας αναφέρθηκε ο κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Ο κ. Βασίλης Κουγέας, Αναπληρωτής Πρόεδρος του Συμβουλίου Διοίκησης της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, έκανε λόγο για την ανάγκη λεπτομερειακής ρύθμισης της παρασκηνιακής θεσμικής πίεσης (lobbying) και των συγκρούσεων συμφερόντων για την προάσπιση της διαφάνειας.

Ακολούθως, το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών κ.Ηρακλής Βαρλάμης αναφέρθηκε στην πρόταση να δημοσιεύουν στο διαδίκτυο οι Βουλευτέςόλες τις προγραμματισμένες τους συναντήσεις με εκπροσώπους συμφερόντων, καθώς επίσηςκαι στην ενίσχυση του προγράμματος Διαύγεια.

Την πρώτη ενότητα του συνεδρίου για την ανάγκη των ποιοτικών ανοιχτών δεδομένων σχετικάμε τις δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης άνοιξε ο πολιτικός επιστήμονας-επιστημονικός συνεργάτης της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος κ. Αλέξανδρος Μελίδης, ο οποίος παρουσίασε τα ευρήματα του χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ προγράμματος Ιntegrity Watch, προτείνοντας συνεργασία και κοινές δράσεις με την Επιτροπή Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης της Βουλής και τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων.

Ο πρώην Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ομότιμος Καθηγητής Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ.Παναγιώτης Γεωργιάδης τόνισε ότι η βελτίωση του συστήματος υποβολής και ελέγχου των πόθεν έσχες είναι πρωτίστως πολιτικό και επιχειρησιακό ζήτημα και πρότεινε την απλοποίηση του συστήματος και δειγματοληπτικούς ελέγχους.

Στη συνέχεια, ο Διευθυντής της Ειδικής Υπηρεσίας της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής, Δρ.Στυλιανός Γαλούκας, αναφέρθηκε στην προτυποποίηση της ελεγκτικής διαδικασίας με διεθνή πρότυπα και πρότεινε το άνοιγμα των δεδομένων με δείκτες ποιότητας.

Τις δυνατότητες του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος για την υποβολή των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης παρουσίασε ο Προϊστάμενος στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Δημοσίου Τομέα στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ.Γιάννης Δήμας, σημειώνοντας τη διάθεση συνεργασίας με αντικείμενο τη βελτίωση του συστήματος υποβολής και ελέγχου των δηλώσεων με βάση τις προτάσεις της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος για ανοιχτά δεδομένα, στατιστική ανάλυση και αξιοποίηση της μηχανικής μάθησης.

Στην ανάγκη να περιβληθεί με θετικό πρόσημο η συζήτηση για τα πόθεν έσχες αναφέρθηκε ο κ.Δημήτρης Γκούσκος, Επ. Καθηγητής Τμήματος Επικοινωνίας Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του ΕΚΠΑ, προτείνοντας την απλοποίηση του τρόπου υποβολής και ελέγχου των πόθεν έσχες και τη διοργάνωση φεστιβάλ Διαφάνειας όπου θα βραβεύονται οι πρωταθλητές της ακεραιότητας.

Στη δεύτερη ενότητα του συνεδρίου περί της νομοθετικής ρύθμισης του lobbying, ο κ. Γιώργος Κύρτσος, Ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας και του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, μίλησε για τις θετικές και αρνητικές διαστάσεις του lobbying, αναφέροντας ότι στην εποχή της πανδημίας COVID 19 τα κράτη έχουν στη διάθεσή τους τα εργαλεία, ώστε να περιορίσουν την επιρροή του, προς όφελος του πολιτικού συστήματος.

Η Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος, Δρ. Άννα Δαμάσκου, αναφέρθηκε στην έννοια του «νομοπαρασκευαστικού αποτυπώματος», εξηγώντας ότι η κανονιστική ρύθμιση του lobbying οφείλει να φέρει διαφάνεια στο βαθμό επιρροής των οργανωμένων συμφερόντων στη νομοπαρασκευαστική διαδικασία, έτσι ώστε να γνωρίζουμε ποιος ασκεί επιρροή σε ποιον και γιατί.

Φέρνοντας παραδείγματα άσκησης θεσμικής πίεσης από το πανίσχυρο lobby της Αμερικανικής Ένωσης Συνταξιούχων (AARP), o πρώην Υπουργός Πολιτισμού κ. Παύλος Γερουλάνος τόνισε την ανάγκη δημιουργίας συνθηκών, ώστε η πολιτική να διατηρεί την αυτονομία της απέναντι στις εστίες επιρροής.

Από την πλευρά του, ο κ. Μιχάλης Μητσόπουλος, Διευθυντής του Τομέα Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, έκανε ιδιαίτερη μνεία στο ρόλο της καλής νομοθέτησης και της δημόσιας διαβούλευσης για το διαφανές lobbying.

Τις κατευθυντήριες οδηγίες για τη σύσταση μητρώου διαφάνειας για το lobbying, οι οποίες κατατέθηκαν στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας και sτο Υπουργείο Δικαιοσύνης στο πλαίσιο της Open Government Partnership, παρουσίασε ο κ. Στέφανος Λουκόπουλος, συνιδρυτής και Διευθυντής του Vouliwatch.

Στην κεντρική ομιλία του συνεδρίου, ο κ. Χάρρυ Παπαπανάγος, Καθηγητής Οικονομικών Πανεπιστημίου Μακεδονίας και Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος, με αφορμή τη δημοσίευση του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς (CPI) για το 2020, εστίασε στο ετήσιο οικονομικό κόστος της διαφθοράς στην Ευρώπη και στον κόσμο, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στις πολιτικές αλλαγές που επιβάλλουν τα υψηλά επίπεδα διαφθοράς στην Ελλάδα. Στην Τρίτη ενότητα του συνεδρίου περί της εποπτείας της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων, ο κ. Άγγελος Συρίγος, Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων & Βουλευτής Α´ Αθηνών της Νέας Δημοκρατίας, ανέλυσε τα βασικά χαρακτηριστικά το νομικού πλαισίου που διέπει τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και άσκησε κριτική στον απολογιστικό χαρακτήρα του ελέγχου και την αδυναμία παρακολούθησης των δαπανών κατά την προεκλογική εκστρατεία των κομμάτων.

Στην υποχώρηση των ήδη κεκτημένων θεσμών, όπως ο προστατευόμενος μάρτυρας (whistleblower), η δημόσια διαβούλευση και η Διαύγεια, αναφέρθηκε ο Γιάννης Ραγκούσης, Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος & Βουλευτής Β´ Πειραιά του ΣΥΡΙΖΑ σημειώνοντας, επίσης, την ανάγκη περαιτέρω διαφάνειας στον δανεισμό των πολιτικών.

Στην ανάγκη δημιουργίας ενός νέου οργάνου ελέγχου των οικονομικών των κομμάτων και των πολιτικών, το οποίο να είναι εντελώς ανεξάρτητο από τη Βουλή, αναφέρθηκε ο κ. Γιώργος Καμίνης, Βουλευτής Επικρατείας του Κινήματος Αλλαγής, υπογραμμίζοντας τη σημασία των ανοιχτών δεδομένων και των ενιαίων φορμών και οδηγιών υποβολής των στοιχείων.

Ο κ. Νίκος Καραθανασόπουλος, Kοινοβουλευτικός Eκπρόσωπος και Mέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, εξέφρασε την αντίθεση του ΚΚΕ στο νομοθετικό πλαίσιο χρηματοδότησης των κομμάτων, χαρακτηρίζοντάς την ως ωμή παρέμβαση στην εσωτερική οργάνωση, τη λειτουργία και δράση τους.

Τέλος, ο Πρόεδρος του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, κ. Αλέξανδρος Σκούρας, σημείωσε ότι η κρατική χρηματοδότηση με την υφιστάμενη μορφή της ευνοεί τα κόμματα με εδραιωμένη κοινοβουλευτική παρουσία, μη ευνοώντας τον υγιή ανταγωνισμό με νεοεισερχόμενους πολιτικούς σχηματισμούς.

Τέλος, η κα Κλεοπάτρα Γεωργουλοπούλου-Ρεντζέπη, μέλος του ΔΣ της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος, τόνισε πως το συνέδριο έχει δώσει το έναυσμα για τη δημιουργία ώριμων παρεμβάσεων όπως είναι η βελτίωση της διαδικασίας υποβολής και ελέγχου των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης και η ανάγκη για ένα σύγχρονο και διαφανές νομοθετικό πλαίσιο για το lobbying σημειώνοντας πως το καταλληλότερο φόρουμ για τη συνέχιση αυτών των συζητήσεων είναι η Open Government Partnership (OGP) , η παγκόσμια συνεργασία, η οποία φέρνει κοντά κυβερνητικούς μεταρρυθμιστές και στελέχη της κοινωνίας των πολιτών για να δημιουργήσουν σχέδια δράσης που θα κάνουν τις κυβερνήσεις να είναι πιο διαφανείς με ανοικτά δεδομένα προς όλους και με άμεση ανταπόκριση, αλλά και σχέδια δράσης που κάνουν τις κυβερνήσεις να προωθούν τη λογοδοσία σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Για διασφαλιστεί ο άρτιος σχεδιασμός και η ποιότητα δεσμεύσεων στο 5^ου Σχεδίου  Δράση εντός του 2021  είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί η συν διαμόρφωση του από κοινές ομάδες εργασίας της ΔΔ-Ε και άλλων φορέων από την Κοινωνία των Πολιτών με τα  εμπλεκόμενα Υπουργεία Δικαιοσύνης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθώς και με την Εθνική Αρχή Διαφάνειας.

Κλείνοντας το συνέδριο, η Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος Δρ. Δαμάσκου Άννα, σημείωσε ότι μέσα από τις εργασίες του καταδείχθηκε με σαφήνεια πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ανοιχτά δεδομένα για την καταπολέμηση της πολιτικής διαφθοράς. Ως εκ τούτου, η βασική σύσταση που προκύπτει είναι να καταστούν διαθέσιμα τα πάσης φύσεως δεδομένα που σχετίζονται με την πολιτική ακεραιότητα, να ενημερώνονται τακτικά και να είναι ευχερώς προσβάσιμα στο ευρύ κοινό, εννοώντας στους πολίτες, τους δημοσιογράφους, στις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών κλπ.

Από τις εργασίες του συνεδρίου προέκυψαν σε κάθε ενότητα λεπτομερείς συστάσεις, με στόχο τη διασφάλιση ή τη βελτίωση της ανεξαρτησίας, της εποπτείας και της λογοδοσίας των οργάνων που είναι επιφορτισμένα με την πρόληψη, τον εντοπισμό και την πάταξη της πολιτικής διαφθοράς.

Πιο συγκεκριμένα:
Οι συγκρούσεις συμφερόντων προκύπτουν όταν οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων πρέπει να επιλέξουν μεταξύ του δημοσίου συμφέροντος και του προσωπικού τους. Απαιτείται πλήρης αποκάλυψη των περιουσιακών στοιχείων και των συμφερόντων των πολιτικών, για να διασφαλιστεί ένα λειτουργικό σύστημα, όπου θα αποτρέπονται οι συγκρούσεις συμφερόντων ή τουλάχιστον θα εντοπίζονται και αντιμετωπίζονται.

Το lobbying αποτελεί κομμάτι κάθε υγιούς δημοκρατίας, παρόλα αυτά θεωρείται συχνά από το ευρύτερο κοινό ως κάτι επιβλαβές για το κοινό καλό. Είναι, επομένως, ζωτικής σημασίας οι δραστηριότητες αυτές να διεξάγονται με διαφανή και ηθικό τρόπο για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις δημόσιες αποφάσεις και την αποτροπή της αθέμιτης επιρροής. Τα πολιτικά κόμματα, όπως και όλες οι οργανώσεις, χρειάζονται οικονομικούς πόρους για να λειτουργήσουν. Δεδομένης της επιρροής τους στις δημοκρατικές διαδικασίες και στις διαδικασίες χάραξης πολιτικής, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων οργανώνεται με τρόπο που διασφαλίζει τη δικαιοσύνη και τη διαφάνεια.

18_2_ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ_ Online πολιτική ακεραιότητα. Tone from the top με ανοιχτά δεδομένα._Προτάσεις & δεσμεύσεις_

ΟΧΙ άλλη καθυστέρηση στην εγκατάσταση ασφαλών διαύλων καταγγελίας
ΝΑΙ στην αποτελεσματική προστασία των καταγγελλόντων (whistleblowers)
Με αφορμή την υπόθεση της κας Σοφίας Μπεκατώρου, η οποία έλαβε μεγάλη δημοσιότητα το προηγούμενο διάστημα, η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς και το Εργαστήριο Ανθρωπιστικών Σπουδών και Αθλητικής Ψυχολογίας του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης επισημαίνουν, για άλλη μια φορά, την επιτακτική ανάγκη:

• εγκατάστασης ασφαλών διαύλων -επωνύμων και ανωνύμων- καταγγελιών περιστατικών διαφθοράς και πάσης φύσεως παράνομων πράξεων

και

• αποτελεσματικής προστασίας των καταγγελλόντων (whistleblowers),

όπως κατά καιρούς έχουν επισημάνει στο πλαίσιο και της στενής συνεργασίας τους.
Εν προκειμένω:
■ Η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς και το Εργαστήριο Ανθρωπιστικών Σπουδών και Αθλητικής Ψυχολογίας του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καλούν τους αρμόδιους φορείς που εμπλέκονται στην κατάρτιση του σχεδίου νόμου για την ενσωμάτωση στην εθνική έννομη τάξη της Οδηγίας 2019/1937/EE σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου (whistleblowers):
– Να εργασθούν σύμφωνα με το πνεύμα της Οδηγίας και σύμφωνα με την προτροπή που καταγράφεται στο κείμενο της, δηλαδή τα Κράτη Μέλη να θεσπίσουν νόμους με το ευρύτατο δυνατό αντικειμενικό και υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής (παράνομες πράξεις που προστατεύονται όταν καταγγέλλονται, πρόσωπα που προστατεύονται όταν καταγγέλλουν, νομικές οντότητες που υποχρεούνται να θεσπίσουν πλαίσιο ασφαλών διαύλων καταγγελίας και αποτελεσματική προστασία των καταγγελλόντων), πέραν και πλέον αυτού της Οδηγίας, λαμβάνοντας υπόψη και τις σχετικές προτάσεις της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος, τις οποίες συνυπογράφουν 20 οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και οι οποίες υποβλήθηκαν στην αρμόδια Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή[1].
■ Η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς και το Εργαστήριο Ανθρωπιστικών Σπουδών και Αθλητικής Ψυχολογίας του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καλούν τo Yπουργείο Δικαιοσύνης:
– Να προβεί άμεσα σε ακρόαση όλων των ενδιαφερομένων φορέων, δεδομένου ότι έκαστος εξ αυτών έχει διαφορετικό αντικείμενο και ειδικά ενδιαφέροντα, τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη για την πληρέστερη κατάρτιση του σχεδίου νόμου, πριν αυτό τεθεί σε ανοιχτή δημόσια διαβούλευση[2].
– Να θέσει το συντομότερο σε διαβούλευση το σχέδιο νόμου που θα διαμορφωθεί μετά και την ακρόαση των ενδιαφερομένων φορέων, με επαρκή προθεσμία για την υποβολή σχολίων εκ μέρους και λοιπών φορέων.
■ Η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς και το Εργαστήριο Ανθρωπιστικών Σπουδών και Αθλητικής Ψυχολογίας του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με βάση και την ειδική τεχνογνωσία που έχουν αναπτύξει στα ζητήματα της εγκατάστασης ασφαλών διαύλων καταγγελίας περιστατικών διαφθοράς και πάσης φύσεως παράνομων πράξεων, αλλά και της αποτελεσματικής προστασίας των καταγγελλόντων[3], λαμβάνοντας υπόψη διεθνείς βέλτιστες πρακτικές:
– Θέτουν τις υπηρεσίες τους στη διάθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης και όλων των φορέων που εμπλέκονται στην κατάρτιση του σχεδίου νόμου, για την ενσωμάτωση στην εθνική έννομη τάξη της Οδηγίας 2019/1937/EE σχετικά με την προστασία των whistleblowers με το ευρύτατο δυνατό αντικειμενικό και υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής.
– Θέτουν τις υπηρεσίες τους στη διάθεση όλων των ενδιαφερομένων νομικών οντοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των αθλητικών φορέων. Η στενή συνεργασία της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος με το Εργαστήριο Ανθρωπιστικών Σπουδών και Αθλητικής Ψυχολογίας του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε Ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα για την πάταξη της διαφθοράς και της αναφοράς παρατυπιών (whistleblowing) στον αθλητισμό παρέχει τα εχέγγυα για ολοκληρωμένες εκπαιδευτικές προτάσεις και οργανωτικές παρεμβάσεις τόσο στο επίπεδο της πρόληψης όσο και σε αυτό της καταστολής.

[1]https://www.transparency.gr/wp-content/uploads/2020/09/%CE%9A%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF-%CE%98%CE%AD%CF%83%CE%B5%CF%89%CE%BD-%CE%94%CE%94-%CE%95_WHISTLEBLOWING_7_9_20.pd
^[2] Βλ. και πρόταση της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος για την προσθήκη δέσμευσης για τη συμμετοχική ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/1937/EE σχετικά με την προστασία των whistleblowers στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ανοιχτή Διακυβέρνηση 2019-2021: https://www.transparency.gr/%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%83%ce%b8%ce%ae%ce%ba%ce%b7-%ce%b4%ce%ad%cf%83%ce%bc%ce%b5%cf%85%cf%83%ce%b7%cf%82-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7-%cf%83%cf%85%ce%bc%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%bf%cf%87%ce%b9%ce%ba/
[3] https://www.transparency.gr/ti-kanoume/whistleblowing/