Βερολίνο, Αύγουστος 2015. 22 από τα 41 κράτη μέλη του ΟΟΣΑ τα οποία έχουν υπογράψει τη “Σύμβαση κατά της Δωροδοκίας” έχουν αποτύχει να διερευνήσουν ή να ασκήσουν διώξεις για περιστατικά διασυνοριακής δωροδοκίας, κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, παραβιάζοντας τη σχετική διεθνή νομική υποχρέωσή τους. Ωστόσο, υπάρχουν και καλές ειδήσεις: 4 κράτη μέλη έχουν βελτιώσει τις προσπάθειές τους και μόνο 1 χώρα έχει διολισθήσει, όπως αναφέρει η αρμόδια για την καταπολέμηση της διαφθοράς ομάδα της Διεθνούς Διαφάνειας στην 11η ετήσια έκθεσή της για την αξιολόγηση της προόδου αναφορικά με την εφαρμογή της Σύμβασης.
Σχεδόν 16 χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της Σύμβασης, η έκθεση προόδου για το έτος 2015 αποδεικνύει ότι μόνο 4 από τις 41 χώρες που την έχουν υπογράψει, διερευνούν και διώκουν ενεργά τις εταιρίες που δωροδοκούν αξιωματούχους άλλων χωρών για να αποκτήσουν ή να αυξήσουν τον αριθμό των συμφωνιών ή ακόμα και, για να αποκτήσουν άδειες και παραχωρήσεις. Σύμφωνα με την έκθεση, 6 χώρες έχουν καταγραφεί ότι ασκούν μέτρια πίεση, ενώ 9 χώρες ότι ασκούν περιορισμένη πίεση. Οι υπόλοιπες 20 χώρες κάνουν ελάχιστα ή και τίποτα, για να διασφαλίσουν ότι οι εταιρίες τους δεν προωθούν τη διαφθορά σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ για 2 χώρες δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία ώστε να αξιολογηθούν.
«Με την υπογραφή της Σύμβασης κατά της Δωροδοκίας του ΟΟΣΑ, οι κυβερνήσεις δεσμεύονται να διερευνούν και να διώκουν τη διασυνοριακή διαφθορά, αλλά σχεδόν οι μισές κυβερνήσεις που την έχουν υπογράψει δεν την εφαρμόζουν», τόνισε ο Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας, José Ugaz. «Ο ΟΟΣΑ πρέπει να διασφαλίσει ότι θα υπάρχουν πραγματικές συνέπειες για την περιορισμένη εφαρμογή της Σύμβασης. Η παραβίαση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο για την αντιμετώπιση της διασυνοριακής διαφθοράς δεν μπορεί να γίνεται ανεκτή».
Οι 20 χώρες με ελάχιστη ή και καθόλου εφαρμογή της Σύμβασης εκπροσωπούν το 20,4% των παγκόσμιων εξαγωγών. Οι χώρες αυτές αποτυγχάνουν να διερευνήσουν και να πατάξουν τη διασυνοριακή δωροδοκία λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης και ανεπαρκών πόρων για την επιβολή μέτρων και τη διεξαγωγή ερευνών. Σε 12 κράτη μέλη τα οποία έχουν υπογράψει τη Σύμβαση – ανάμεσα στα οποία συμπεριλαμβάνονται και κράτη με μακροχρόνια και σταθερά δημοκρατικά πολιτεύματα- η πολιτική επιρροή ή ο κίνδυνος πολιτικής επιρροής, εμποδίζουν το έργο της ποινικής δικαιοσύνης.
Κυρώσεις ανεπαρκείς είτε βάσει του νόμου είτε λόγω του τρόπου επιβολής τους, παρακωλύουν τις προσπάθειες εφαρμογής της Σύμβασης σε 21 χώρες. Η έκθεση του ΟΟΣΑ για τη δωροδοκία ξένων χωρών –που εκδόθηκε το Δεκέμβριο του 2014- δείχνει ότι αποτελεσματικές κυρώσεις επιβλήθηκαν μόνο σε 17 από τις 41 χώρες. Στη Ρωσία, οι αλλαγές στον ποινικό κώδικα το 2015 μείωσαν το μέγεθος των ποινών για την ενεργητική και παθητική δωροδοκία, συμπεριλαμβανομένης και της διασυνοριακής δωροδοκίας.
Οι 4 χώρες που εφαρμόζουν τη Σύμβαση πιο αποτελεσματικά (Γερμανία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ) ολοκλήρωσαν την επιβολή κυρώσεων για 215 υποθέσεις και διερεύνησαν 59 νέες υποθέσεις κατά το χρονικό διάστημα 2009-2014. Άλλες 35 χώρες ολοκλήρωσαν 30 υποθέσεις και ξεκίνησαν να διερευνούν 63 νέες υποθέσεις. Τέλος, 20 χώρες δεν έχουν ασκήσει καμιά ποινική δίωξη για σημαντικές περιπτώσεις διασυνοριακής διαφθοράς από εταιρίες, κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Σε σύγκριση με την έκθεση προόδου του 2014, η Νορβηγία βελτίωσε τη θέση της και από την κατηγορία «Περιορισμένη Εφαρμογή Κυρώσεων» πέρασε στη «Μέτρια Επιβολή», ενώ η Ελλάδα, η Ολλανδία και η Ν. Κορέα έχουν βελτιωθεί από την «Ελάχιστη ή Καθόλου Επιβολή Κυρώσεων» στην «Περιορισμένη Εφαρμογή». Η Αργεντινή είναι η μόνη χώρα η οποία παρουσίασε, συγκριτικά, πιο δυσμενή στοιχεία και διολίσθησε από την «Περιορισμένη Εφαρμογή» σε «Ελάχιστη ή Καθόλου Επιβολή Κυρώσεων».
Επίσης, 6 από τις χώρες των G20 συγκαταλέγονται στην κατηγορία «Ελάχιστη ή Καθόλου Επιβολή Κυρώσεων», το οποίο ουσιαστικά σημαίνει ότι αδυνατούν να εκπληρώσουν τους στόχους που καθορίζονται στο σχέδιο δράσης των G20 κατά της Διαφθοράς για την περίοδο 2015 – 2016.
Με στόχο να ενισχυθεί η καταπολέμηση της διασυνοριακής δωροδοκίας στο πλαίσιο της Σύμβασης κατά της Δωροδοκίας του ΟΟΣΑ, στα κράτη μέλη όπου διακινούνται τα 2/3 των παγκόσμιων εξαγωγών, έχει μεγάλη σημασία η κοινωνία των πολιτών και ο ιδιωτικός τομέας να θέσουν σε εφαρμογή εθνικά προγράμματα ώστε να αντιμετωπίσουν τις αδυναμίες των εκάστοτε κυβερνήσεών τους.
Δείτε πιο αναλυτικά στοιχεία από την έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας: