Η ανάγκη προστασίας των whistleblowers στην Ελλάδα
Θα επιτρέψουμε τη διαιώνιση της διαφθοράς και της αδιαφάνειας στη χώρα μας χωρίς αντίδραση; Χωρίς τη δική μας ενεργό συμμετοχή στην καταπολέμησή τους?
Η δημοκρατία προϋποθέτει πολίτες με νοοτροπία υπεύθυνου άρχοντα – αν όλοι ασπάζονταν αυτήν τη φράση, ίσως τότε οι καταγγέλλοντες, δηλαδή οι whistleblowers, με την υποστήριξη ενός ισχυρού νομικού πλαισίου, να γίνονταν περισσότεροι και να διορθώναμε αυτό που κάποτε ο Πλάτωνας χαρακτήρισε ως το μεγαλύτερο και πρώτο από όλα τα κακά: «να μη τιμωρείται εκείνος που αδικεί».
Η επιτακτική ανάγκη υιοθέτησης ενός ισχυρού και αποτελεσματικού νομικού πλαισίου για την προστασία των ανθρώπων που αποκαλύπτουν περιστατικά διαφθοράς και καταχρηστικές πρακτικές – των επονομαζόμενων και whistleblowers – αναδείχθηκε κατά την εκδήλωση που διοργάνωσε η Διεθνής Διαφάνεια – Ελλάς, την Τρίτη 23 Απριλίου 2013, στο Αμφιθέατρο του Μεγάρου Καρατζά της Εθνικής Τράπεζας, με τη συμμετοχή 100 και πλέον συμμετεχόντων.
Ο κ. Γεώργιος Σούρλας, Γενικός Γραμματέας Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η κα Anna Myers, Εμπειρογνώμονας στο whistleblowing και πρώην αξιολογήτρια της GRECO, o κ. Πέτρος Φουρτούνης, Γενικός Επιθεωρητής του Ομίλου της Εθνικής Τράπεζας και ο κ. Ηλίας Καΐσιμος,Οικονομολόγος και μέλος Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Ινστιτούτου κατά της Απάτης (Hellenic ACFE), ήταν μεταξύ των ομιλητών που μοιράστηκαν τους προβληματισμούς και τις σκέψεις τους για το whistleblowing στην Ελλάδα και τον κόσμο.
Στόχος της εκδήλωσης ήταν η παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας που πραγματοποίησε η Διεθνής Διαφάνεια – Ελλάς σχετικά με την παρεχόμενη, από την Ελληνική Πολιτεία, προστασία και υποστήριξη προς τους πολίτες που αποκαλύπτουν φαινόμενα διαφθοράς και καταχρηστικές πρακτικές. Μέσα από την έρευνα αναδείχθηκε η σπουδαιότητα του θεσμού του whistleblowing για την πάταξη της διαφθοράς και την καταπολέμηση των παράνομων πρακτικών, καθώς και η ανάγκη θεσμοθέτησης ενός ισχυρού νομικού πλαισίου στη χώρα μας, ειδικά για τη θωράκιση των whistleblowers, καθώς οι διάσπαρτες διατάξεις που περιλαμβάνει η ελληνική νομοθεσία περιορίζονται κυρίως στην προστασία των μαρτύρων. «Η προστασία των whistleblowers, η λήψη μέτρων ασφαλείας για την διαφύλαξη της ζωής, της προσωπικότητας και της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας, ο ορισμός προσβάσιμων και κατανοητών διαδικασιών για την αποκάλυψη των πληροφοριών και η ύπαρξη ενός αρμόδιου εποπτικού φορέα για την αξιολόγηση της λειτουργίας του θεσμού στη χώρα μας, είναι μερικά από τα σημεία που θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση του σχετικού νομικού πλαισίου», επεσήμανε κατά την διάρκεια της εκδήλωσης η κα Άννα Δαμάσκου, Νομικός & Ερευνήτρια της Διεθνούς Διαφάνειας – Ελλάδος, η οποία παρουσίασε τις κατευθυντήριες αρχές για την υιοθέτηση ενός ισχυρού και αποτελεσματικού νομικού πλαισίου για το whistleblowing στην Ελλάδα, όπως αυτές διαμορφώθηκαν μέσα από διεθνείς καλές πρακτικές .
Η Έκθεση «Εναλλακτική στη Σιωπή: Αποτελεσματικότερη προστασία και υποστήριξη των whistleblowers στην Ελλάδα» καταγράφει τις νομικές διατάξεις αλλά και τις πρακτικές που εφαρμόζουν σήμερα επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες εμφανίζονται πιο δεκτικές στην υιοθέτηση διαδικασιών διαχείρισης των whistleblowers. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Εθνικής Τράπεζας, η οποία όπως επεσήμανε ο κ. Φουρτούνης έχει υιοθετήσει διαδικασίες για την λήψη και διαχείριση αναφορών για αντικανονικές ενέργειες, παραβάσεις, παραλείψεις και ασυνήθεις ή ασύμβατες λογιστικοελεγκτικές πρακτικές, που υποπίπτουν στην αντίληψη των εργαζομένων της Τράπεζας.
«Ακόμη και οι πιο εξελιγμένες οργανώσεις, είτε στον ιδιωτικό είτε στο δημόσιο τομέα, διατρέχουν τον κίνδυνο να πάει κάτι στραβά και όλοι οι εργοδότες πρέπει να κατανοήσουν ότι είναι προς το συμφέρον τους να διασφαλίσουν ότι το προσωπικό τους μπορεί να μιλά νωρίς και με ασφάλεια. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει ασφαλής εναλλακτική λύση για σιωπή στο εσωτερικό της οργάνωσης, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ο οργανισμός ή η εταιρία να ενημερωθούν για την παρανομία όταν είναι πολύ αργά και η ζημιά έχει γίνει», υπογράμμισε η Anna Myers. Για το λόγο αυτό, μαζί με την υιοθέτηση νομοθετικού πλαισίου, θα πρέπει να καλλιεργηθεί παράλληλα και κουλτούρα αντίστασης στη διαφθορά, ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. «Για την καταπολέμηση της διαφθοράς, εκτός από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης και πολιτική βούληση, χρειάζεται συστράτευση όλων των πολιτών. Ευθύνη για την διαφθορά δεν έχουν μόνο οι εμπλεκόμενοι αλλά και όσοι παραμένουν αδιάφοροι, αδρανείς. Επομένως, επιτακτική προβάλλει η ανάγκη να συμβάλλουν όλοι στην προσπάθεια και να αντιληφθούν ότι η αντίδραση απέναντι στους διαπλεκόμενους και οι αποκαλύψεις αποτελούν καθήκον τους, αλλά και υποχρέωση της Πολιτείας να τους ενθαρρύνει και να τους προστατεύει”, τόνισε ο κ. Σούρλας.
Ο κ. Κώστας Μπακούρης , Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος καταλήγοντας στην ομιλία του σημείωσε ότι «Το whistleblowingπρέπει να αποτελεί επιλογή και όχι νομική υποχρέωση. Πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι αποτελεί δικαίωμα και υποχρέωσή μας ως πολίτες να συμμετέχουμε ενεργά στην καταπολέμηση της διαφθοράς και να απαιτούμε την τιμωρία αυτών που παρανομούν. Μια ευνομούμενη πολιτεία η οποία έφτασε στο χείλος της οικονομικής καταστροφής λόγω κακοδιοίκησης, ατασθαλιών και αδιαφάνειας σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου βίου δεν μπορεί να βασίζεται στην αυτοθυσία των λίγων θαρραλέων «μαρτύρων» για πολύ ακόμη. Είναι επιτακτική ανάγκη ο θεσμός του whistleblowing να εφαρμοστεί πλήρως στην Ελλάδα και οι whistleblowers να τεθούν στο κέντρο ενός αδιαπέραστου πλέγματος προστασίας».
Σημείωση: Η Έρευνα πραγματοποιήθηκε την περίοδο Ιουλίου 2012-Δεκεμβρίου 2012, στο πλαίσιο υλοποίησης του ευρωπαϊκού προγράμματος “Providing an alternative to silence: Towards greater protection and support for whistleblowers in the EU”.
-Για να δείτε την πλήρη έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος πιέστε εδώ
-Για τον χαιρετισμό του Κ. Μπακούρη πιέστε εδώ
-Για την παρουσίαση της Α. Δαμάσκου πιέστε εδώ
-Για την παρουσίαση της A. Myers πιέστε εδώ
–Για την ομιλία του Γ. Σούρλα πιέστε εδώ
-Για την παρουσίαση του Π. Φουρτούνη πιέστε εδώ
Με την οικονομική στήριξη του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Πρόληψη & Καταπολέμηση του εγκλήματος»,
Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων
Μήνας: Απρίλιος 2013
Κύριε Υπουργέ,
Κύριε Γενικέ Γραμματέα,
Mrs. Myers,
Κυρίες & Κύριοι,
Θα ήθελα να σας καλωσορίσω στη σημερινή μας εκδήλωση, που λαμβάνει χώρα στο φιλόξενο αυτό αμφιθέατρο, του Μεγάρου Καρατζά, για την ευγενική παραχώρηση του οποίου ευχαριστούμε θερμά την Εθνική Τράπεζα.
Τον τελευταίο ένα χρόνο περίπου, εκπονήθηκε από τη Διεθνή Διαφάνεια-Ελλάς η έρευνα την οποία θα σας παρουσιάσουμε σήμερα σχετικά με την Προστασία των Whistleblowers στην Ελλάδα. Η εν λόγω έρευνα, που συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος “Providing An Alternative to Silence: Towards Greater Protection and Support for Whistleblowers in the EU”. Παρέχοντας μια εναλλακτική λύση στη σιωπή, για μεγαλύτερη προστασία και στήριξη των Whistleblowers αποτελεί κομμάτι ενός ευρύτερου ερευνητικού εγχειρήματος που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια σε 6 ευρωπαϊκές χώρες, υπό τον συντονισμό της Γραμματείας της Διεθνούς Διαφάνειας, που εδρεύει στο Βερολίνο.
Η έρευνα που παρουσιάζει σήμερα ενώπιον σας η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς φιλοδοξεί να προτείνει τις βασικές κατευθυντήριες αρχές πάνω στις οποίες θα πρέπει να βασίζεται ένα ισχυρό και αποτελεσματικό ελληνικό νομικό πλαίσιο για την προστασία των whistleblowers. Δεν χρειάζεται να εφεύρουμε τον τροχό. Καλές πρακτικές εφαρμόζονται ήδη παγκοσμίως με επιτυχία. Αρκεί να τις ενστερνιστούμε και να τις προσαρμόσουμε στην ελληνική πραγματικότητα.
Ωστόσο, μόνη η θέσπιση νομοθετικού πλαισίου, χωρίς τον κατάλληλο συντονισμό των Φορέων Καταπολέμησης της Διαφθοράς, δεν πρόκειται να αποδώσει τα αναμενόμενα. Το ζητούμενο δεν είναι να σωρεύονται περισσότερες καταγγελίες στα γραφεία του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης ή του ΣΔΟΕ, αλλά να εξιχνιάζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά. Αναμένουμε τις εξελίξεις για την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου κατά της Διαφθοράς, που θα συντονίζεται υπό έναν Εθνικό Συντονιστή.
Τέλος, αναφορικά κυρίως με το whistleblowing, απαιτείται επιπλέον και η καλλιέργεια κουλτούρας αντίδρασης στη διαφθορά, προκειμένου οι whistleblowers να εκλαμβάνονται ως ενεργοί πολίτες και όχι ως «ρουφιάνοι». Το whistleblowing πρέπει να αποτελεί επιλογή και όχι εκ του νόμου επιβαλλόμενη υποχρέωση. Πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι αποτελεί δικαίωμα και υποχρέωσή μας ως πολιτών να συμμετέχουμε ενεργά στην καταπολέμηση της διαφθοράς και να απαιτούμε την τιμωρία αυτών που παρανομούν. Μια ευνομούμενη πολιτεία η οποία έφτασε στο χείλος της οικονομικής καταστροφής λόγω κακοδιοίκησης, ατασθαλιών και αδιαφάνειας σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου βίου δεν μπορεί να βασίζεται στην αυτοθυσία των λίγων θαρραλέων «μαρτύρων» για πολύ ακόμη.
Είναι επιτακτική ανάγκη ο θεσμός του whistleblowing να εφαρμοστεί πλήρως στην Ελλάδα και οι whistleblowers να τεθούν στο κέντρο ενός αδιαπέραστου πλέγματος προστασίας.
Πέραν της προστασίας θα χρειασθούμε, επί πλέον και μέτρα που θα ενθαρρύνουν τους whistleblowers και θα τους επιβραβεύουν, ώστε σιγά, σιγά να χτίσουμε μια κουλτούρα υπευθυνότητας, όπως αυτή που ενδημούσε στην αρχαία Αθήνα. Ενδεικτικά μόνο θα αναφέρω:
– τον Πλάτωνα, που λέει ότι το μεγαλύτερο και πρώτο από όλα τα κακά είναι να μη τιμωρείται εκείνος που αδικεί,
– τον Σωκράτη, που λέει ότι εκείνη η πόλις διοικείται άριστα, όταν η ύπαρξις της ταυτίζεται με την ύπαρξη του νόμου και όταν ο νόμος τιμωρεί αυτούς που τον παραβαίνουν,
– και τον Μένανδρο, που είπε ότι αν καθένας μας επολεμούσε με προθυμία εκείνον που αδικεί, θεωρώντας σαν δικιά του την αδικία που γίνεται, ποτέ δεν θα πλήθαιναν τόσο πολύ οι κακοί.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την κυρία Δαμάσκου για την εκπόνηση της έρευνας, την κυρία Myers για την παρουσία της εδώ, τον Γενικό Γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την συνεχή στήριξή του, καθώς και τους υπόλοιπους ενεργά συμμετέχοντες σε αυτή την σημαντική εκδήλωση.
Σας ευχαριστώ
Κύριε Υπουργέ,
Κύριε Γενικέ Γραμματέα,
Mrs. Myers,
Κυρίες & Κύριοι,
Θα ήθελα να σας καλωσορίσω στη σημερινή μας εκδήλωση, που λαμβάνει χώρα στο φιλόξενο αυτό αμφιθέατρο, του Μεγάρου Καρατζά, για την ευγενική παραχώρηση του οποίου ευχαριστούμε θερμά την Εθνική Τράπεζα.
Τον τελευταίο ένα χρόνο περίπου, εκπονήθηκε από τη Διεθνή Διαφάνεια-Ελλάς η έρευνα την οποία θα σας παρουσιάσουμε σήμερα σχετικά με την Προστασία των Whistleblowers στην Ελλάδα. Η εν λόγω έρευνα, που συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος “Providing An Alternative to Silence: Towards Greater Protection and Support for Whistleblowers in the EU”. Παρέχοντας μια εναλλακτική λύση στη σιωπή, για μεγαλύτερη προστασία και στήριξη των Whistleblowers αποτελεί κομμάτι ενός ευρύτερου ερευνητικού εγχειρήματος που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια σε 6 ευρωπαϊκές χώρες, υπό τον συντονισμό της Γραμματείας της Διεθνούς Διαφάνειας, που εδρεύει στο Βερολίνο.
Η έρευνα που παρουσιάζει σήμερα ενώπιον σας η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς φιλοδοξεί να προτείνει τις βασικές κατευθυντήριες αρχές πάνω στις οποίες θα πρέπει να βασίζεται ένα ισχυρό και αποτελεσματικό ελληνικό νομικό πλαίσιο για την προστασία των whistleblowers. Δεν χρειάζεται να εφεύρουμε τον τροχό. Καλές πρακτικές εφαρμόζονται ήδη παγκοσμίως με επιτυχία. Αρκεί να τις ενστερνιστούμε και να τις προσαρμόσουμε στην ελληνική πραγματικότητα.
Ωστόσο, μόνη η θέσπιση νομοθετικού πλαισίου, χωρίς τον κατάλληλο συντονισμό των Φορέων Καταπολέμησης της Διαφθοράς, δεν πρόκειται να αποδώσει τα αναμενόμενα. Το ζητούμενο δεν είναι να σωρεύονται περισσότερες καταγγελίες στα γραφεία του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης ή του ΣΔΟΕ, αλλά να εξιχνιάζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά. Αναμένουμε τις εξελίξεις για την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου κατά της Διαφθοράς, που θα συντονίζεται υπό έναν Εθνικό Συντονιστή.
Τέλος, αναφορικά κυρίως με το whistleblowing, απαιτείται επιπλέον και η καλλιέργεια κουλτούρας αντίδρασης στη διαφθορά, προκειμένου οι whistleblowers να εκλαμβάνονται ως ενεργοί πολίτες και όχι ως «ρουφιάνοι». Το whistleblowing πρέπει να αποτελεί επιλογή και όχι εκ του νόμου επιβαλλόμενη υποχρέωση. Πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι αποτελεί δικαίωμα και υποχρέωσή μας ως πολιτών να συμμετέχουμε ενεργά στην καταπολέμηση της διαφθοράς και να απαιτούμε την τιμωρία αυτών που παρανομούν. Μια ευνομούμενη πολιτεία η οποία έφτασε στο χείλος της οικονομικής καταστροφής λόγω κακοδιοίκησης, ατασθαλιών και αδιαφάνειας σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου βίου δεν μπορεί να βασίζεται στην αυτοθυσία των λίγων θαρραλέων «μαρτύρων» για πολύ ακόμη.
Είναι επιτακτική ανάγκη ο θεσμός του whistleblowing να εφαρμοστεί πλήρως στην Ελλάδα και οι whistleblowers να τεθούν στο κέντρο ενός αδιαπέραστου πλέγματος προστασίας.
Πέραν της προστασίας θα χρειασθούμε, επί πλέον και μέτρα που θα ενθαρρύνουν τους whistleblowers και θα τους επιβραβεύουν, ώστε σιγά, σιγά να χτίσουμε μια κουλτούρα υπευθυνότητας, όπως αυτή που ενδημούσε στην αρχαία Αθήνα. Ενδεικτικά μόνο θα αναφέρω:
– τον Πλάτωνα, που λέει ότι το μεγαλύτερο και πρώτο από όλα τα κακά είναι να μη τιμωρείται εκείνος που αδικεί,
– τον Σωκράτη, που λέει ότι εκείνη η πόλις διοικείται άριστα, όταν η ύπαρξις της ταυτίζεται με την ύπαρξη του νόμου και όταν ο νόμος τιμωρεί αυτούς που τον παραβαίνουν,
– και τον Μένανδρο, που είπε ότι αν καθένας μας επολεμούσε με προθυμία εκείνον που αδικεί, θεωρώντας σαν δικιά του την αδικία που γίνεται, ποτέ δεν θα πλήθαιναν τόσο πολύ οι κακοί.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την κυρία Δαμάσκου για την εκπόνηση της έρευνας, την κυρία Myers για την παρουσία της εδώ, τον Γενικό Γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την συνεχή στήριξή του, καθώς και τους υπόλοιπους ενεργά συμμετέχοντες σε αυτή την σημαντική εκδήλωση.
Σας ευχαριστώ
Πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 11 Απριλίου 2013, η 7η κατά σειρά συζήτηση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με θέμα, «Ανταγωνιστικότητα και Εξωστρέφεια: Προϋποθέσεις για την Οικονομική Ανάπτυξη», του κύκλου υπό τον γενικό τίτλο: «Ελλάδα: Μεταρρυθμίσεις, Ρήξεις, Τομές». Την εκδήλωση διοργάνωσαν το ΙΟΒΕ, το ΕΛΙΑΜΕΠ, ηKantor, η Κίνηση Πολιτών και η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς, σε συνεργασία με τοΜέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο του προγράμματος Megaron Plus.
Στη συζήτηση συμμετείχαν οι κκ: Γιάννης Δραγασάκης, Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και Δ’ Αντιπρόεδρος της Βουλής,Σπύρος Θεοδωρόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της CHIPITA S.A. και Μέλος του Δ.Σ. του ΣΕΒ, Martin Knapp,Συντονιστής του «έργου Ευρωζώνη» της Ένωσης Γερμανικών Επιμελητηρίων Βιομηχανίας και Εμπορίου (DIHK) και τ. Γενικός Διευθυντής του ΕλληνοΓερμανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, και Μιχαήλ Μασουράκης, ΑνώτεροςΔιευθυντής Οικονομικών Μελετών του Ομίλου της Alpha Bank. Τη συζήτηση συντόνισε ο κ. Νίκος Βέττας, Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Κηρύσσοντας την έναρξη της εκδήλωσης, ο Καθηγητής Νίκος Βέττας, σημείωσε ότι η δρομολόγηση πορείας ανάπτυξης είναι το μείζον και επείγον ζητούμενο για την Ελληνική οικονομία. Υπάρχει πλέον σχεδόν γενική κατανόηση για το ότι αυτή η ανάπτυξη δεν μπορεί να στηρίζεται σε διευρυνόμενο δανεισμό και ότι πρέπει να επιτευχθεί στο πλαίσιο μιιας δημοσιονομικής σταθερότητας. Δεν είναι όμως εξίσου σαφές πώς θα φτάσει η οικονομία στο απαιτούμενο επίπεδο εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας και πόσο σύντομα είναι αυτό εφικτό.
Ο κ. Martin Knapp αναφέρθηκε στην ανάγκη να ξαναβρεθεί ένας τρόπος επικοινωνίας μεταξύ του Νότου και του Βορρά της Ευρώπης. Για το σκοπό αυτό, πρέπει και οι δυο πλευρές να κάνουν ορισμένες παραδοχές σχετικά με τις συνθήκες λειτουργίας της παγκόσμιας αγοράς αγαθών, υπηρεσιών και χρήματος. Έτσι, ο ευρωπαϊκός Νότος πρέπει να αναγνωρίσει πως η Ευρώπη βρίσκεται σε έναν σκληρότατο ανταγωνισμό με άλλες ηπείρους που παρουσιάζουν ευνοϊκότερες συνθήκες για επιχειρηματική δράση. Παράλληλα, σημείωσε ο κ. Knapp, ο Βορράς πρέπει να καταλάβει πως οι – αναγκαίες κατά τα άλλα – μεταρρυθμίσεις στις οικονομίες του Νότου δε θα φέρουν αυτόματα την ανάπτυξη, αν δεν δοθεί παράλληλα η δέουσα προσοχή στην επιβίωση των επιχειρήσεων, που ανήκουν στον υγιή πυρήνα της πραγματικής οικονομίας της Νότιας Ευρώπης.
Στην εισήγησή του, ο κ. Γιάννης Δραγασάκης τόνισε ότι, το ζητούμενο δεν είναι η εξωστρέφεια ενός οικονομικού συστήματος που έχει χρεοκοπήσει, αλλά η αντικατάστασή του με ένα νέο υπόδειγμα δίκαιης, αλληλέγγυας και βιώσιμης ανάπτυξης. «Η εξωστρέφεια δεν μπορεί να υπάρξει», τόνισε, «μόνο ως υπόθεση κάποιων επιχειρήσεων αλλά ως έκφραση της συνολικής δυναμικής της οικονομίας και ως αποτέλεσμα της συνέργειας κράτους – αγορών και κοινωνίας». Στο πλαίσιο αυτό, σημείωσε, απαιτούνται και νέες, συλλογικές και κοινοπρακτικές μορφές, αναβάθμιση της θέσης και του ρόλου της εργασίας, και δίκαιη κατανομή των αποτελεσμάτων της ανάπτυξης. Σύμφωνα με τον κ. Δραγασάκη, η εξωστρέφεια και γενικότερα το νέο υπόδειγμα δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης απαιτούν:
- ριζικές μεταρρυθμίσεις στο κράτος, το πολιτικό σύστημα, τη διοίκηση, τη φορολογία
- ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης, καθώς και
- ανάκτηση της εσωτερικής αγοράς και μια ανταγωνιστικότητα που θα στηρίζεται όχι στη μείωση των μισθών αλλά στην αναβάθμιση της παραγωγικότητας της εργασίας, μέσω της εκπαίδευσης, της αποκατάστασης συλλογικών εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων, της έρευνας, της καινοτομίας και των υποδομών.
Παράλληλα, απαιτούν ένα τραπεζικό σύστημα το οποίο θα υπηρετεί την κοινωνία και την πραγματική οικονομία. Η σημερινή πολιτική των μνημονίων, τόνισε ο κ. Δραγασάκης, όχι μόνο δεν δημιουργεί τις παραπάνω προϋποθέσεις, αλλά καταστρέφει και τις βάσεις της μελλοντικής ανάπτυξης. Γι’ αυτό, ιδιαίτερα μετά τις εξελίξεις στην Κύπρο, καθίσταται επείγουσα ανάγκη για συνολικό επανασχεδιασμό της πολιτικής που ασκείται στη χώρα μας ως προϋπόθεση για την αποτροπή ακόμη μεγαλύτερων καταστροφών. Καταλήγοντας, υπογράμμισε ότι χρειάζεται μια πολιτική που θα εμπνεύσει και θα κερδίσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας και του κόσμου της εργασίας, ο οποίος αποτελεί και τη βασική δύναμη εξόδου από την κρίση.
Ο κ. Μιχαήλ Μασουράκης, στη συνέχεια, υποστήριξε ότι η αντοχή της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας στην συνεχιζόμενη λιτότητα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη χωρίς την εδραίωση προοπτικών ανάπτυξης. Η εφαρμογή του Μνημονίου, τόνισε, είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη. Για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας με άξονες την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια, πέραν της εσωτερικής υποτίμησης, των αποκρατικοποιήσεων και των διαρθρωτικών αλλαγών που υλοποιούνται, απαιτείται και το άνοιγμα της οικονομίας στις ξένες επιχειρήσεις και κεφάλαια, η διευκόλυνση των επενδύσεων με την άρση των περιορισμών που θέτει το χωροταξικό στην επιχειρηματικότητα, και η άσκηση αυτόνομης αναπτυξιακής πολιτικής σε περιφερειακό επίπεδο, μακριά από τον εναγκαλισμό του κράτους. Υπό προϋποθέσεις, σημείωσε ο κ. Μασουράκης, η Ελλάδα μπορεί να γίνει ευρωπαϊκός κόμβος υψηλής ποιότητας διαβίωσης, αναψυχής και εργασίας ανθρώπων υψηλού εισοδηματικού και μορφωτικού επιπέδου, εάν δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη υποδομών, περιλαμβανομένων εστιών καινοτομίας, με την ιδιωτικό τομέα σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Καταλήγοντας, υπενθύμισε ότι η επίτευξη του αυτονόητου στην Ελλάδα, κατά παγκόσμια πρωτοτυπία και αποκλειστικότητα, τελεί υπό την αίρεση της πολιτικής συνεννόησης.
Ο κ. Σπύρος Θεοδωρόπουλος, τόνισε την ανάγκη κινητοποίησης των δημιουργικών και παραγωγικών δυνάμεων της χώρας. «Αυτό που πρέπει να κάνουμε όλοι οι Έλληνες επιχειρηματίες είναι να δημιουργήσουμε προκοπή. Να δημιουργήσουμε Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν. Να δουλέψουμε πιο πολύ, πιο σκληρά, πιο δημιουργικά. Και να βοηθήσουμε, στο μέτρο του δυνατού για τον καθένα μας, να ξαναχτίσουμε την οικονομία μας και κατ΄επέκταση την πατρίδα μας. Γιατί ας μην γελιόμαστε χωρίς ισχυρή οικονομία δεν υπάρχει ισχυρή πατρίδα, που μπορεί να προστατεύσει την χώρα και το λαό της». Ο κ. Θεοδωρόπουλος υπογράμμισε ότι μια σύγχρονη επιχείρηση προκειμένου να μπορεί να αναπτυχθεί η ίδια και κατά συνέπεια να συμβάλει στην ανάπτυξη της οικονομίας μας πρέπει να διαθέτει ικανό και εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό, επαρκή κεφάλαια, ανταγωνιστικό κόστος αλλά και επιχειρηματική δεινότητα των διοικούντων.
Σημείωσε ότι, παραμένει συγκρατημένα αισιόδοξος. Όχι γιατί δεν υπάρχουν δυσκολίες, οι οποίες θα διατηρηθούν για πολύ καιρό ακόμη, αλλά διότι η Ελληνική κοινωνία δείχνει να ξεπερνά το πρώτο σοκ, δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι μια πρόσκαιρη δυσκολία, αλλά ένα βαθύ συστημικό πρόβλημα του τρόπου που ζήσαμε επί δεκαετίες. «Και ο καθένας χωριστά αλλά και όλοι μαζί προσπαθούμε να ανασυνταχθούμε, να βρούμε νέους δρόμους, να αναβιώσουμε πρακτικές και επαγγέλματα που ξεχάσαμε, να επαναπροσανατολίσουμε τους στόχους μας μακριά από την καρέκλα του δημοσίου υπαλλήλου, να δημιουργήσουμε ξανά δουλειές και προκοπή παράγοντας προϊόντα ή ιδέες».
Κλείνοντας και συνοψίζοντας τη συζήτηση, ο Καθηγητής Νίκος Βέττας ανέφερε ότι η Ελληνική οικονομία έχει ένα εξαιρετικά υψηλό δυναμικό, με ανεκμετάλλευτο ανθρώπινο κεφάλαιο και παραγωγικούς πόρους. Η κρίση θα έπρεπε να έχει κάνει σαφές προς όλους ότι η πορεία σταθεροποίησης και ανάπτυξης προϋποθέτει την απάλειψη σημαντικών στοιχείων παθογένειας που χαρακτήριζαν την Ελληνική οικονομία για δεκαετίες. Ενώ η δημοσιονομική εξυγίανση είναι απαραίτητη, ώστε να εμπεδωθεί κλίμα αξιοπιστίας, εξίσου κρίσιμη είναι η συστηματική προώθηση δομικών μεταρρυθμίσεων, κυρίως αυτών που θα αναπροσδιορίσουν τη σχέση δημόσιου τομέα και ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Η ιδιαίτερη κρισιμότητα αυτού του ζητήματος πρέπει να γίνει κατανοητή όχι μόνο από το πολιτικό σύστημα αλλά και από τους εταίρους και πιστωτές.
Για την παρουσίαση του κ. Σπύρου Θεοδωρόπουλου πιέστε εδώ
Για την παρουσίαση του Καθηγητή κ. Νίκου Βέτα, πιέστε εδώ
Για να παρακολουθήσετε την εκδήλωση σε μαγνητοσκόπηση πιέστε εδώ